ភាគ ៧
ការនិរទេស បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍
បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ បងប្អូនទាំងប្រាំអង្គ ព្រមដោយទ្រៅបទីទេវី ត្រូវគេនិរទេសចាកភារា ក៏ស្ដេចនាំគ្នាលីលាចាកក្រុងសន្សឹមៗទៅបែរព្រះភក្ត្រឆ្ពោះសំដៅអារញ្ញប្រទេសដែនព្រៃ ព្រះភក្ត្រស្លក់ស្លាំង ព្រះឱស្ឋស្ងួតក្រៀម ព្រះនេត្រអាប់ឥតរស្មី អ្នកដែលប្រទះឃើញស្ដេចតាមផ្លូវ តាមព្រៃ ក៏ដកដង្ហើមធំរាល់ៗគ្នា ស្ដេចនាំគ្នាយាត្រាតត្រុកទៅមិនមានចរចា ហាក់ដូចជាថា បើកព្រះឱស្ឋចេញទៅសោត ក្រែងហួសកម្លាំង ហឫទ័យនឹងទទួលទ្រាំទ្របាន នៅវេលាមួយនោះ ទើបមួយអង្គក្នុងពួកនោះ មានបន្ទូលចេញមកថា អរជុនក្នុងរវាងនេះទៅទល់នឹងវេលាដែលខ្ញុំបានឃើញក្បាលទុរយោធន៍ដោតនៅចុងព្រះសែងធួននេះ ខ្ញុំនឹងមិនបាននូវសេចក្ដីស្ងប់នឹងសុខជាដាច់ខាត។
សហទេព ក៏គិតឃើញប្រហែលគ្នា ទើបឆ្លើយឆ្លងសំដីប្រណិធានរបស់ខ្លួនទៅថា ខ្ញុំនឹងមិនតម្លោះធ្នូនេះ ត្រាតែព្រួញធ្នូនេះបានស៊ីសាច់ផឹកឈាម អាចោរកំណាច អម្បាលនោះជាមុនសិន។
អង្គទីបី អស្សុជលជោកភក្ត្រា មានបន្ទូលឆ្លើយឆ្លងឡើងថា កាលវាមើលងាយទ្រៅបទី ខ្ញុំអត់ទឹកភ្នែកមិនបាន តែឥឡូវនេះខ្ញុំតាំងប្រណិធានទុកក្នុងចិត្តថា ខ្ញុំនឹងមិនសឹកប្របីនេះចូលស្រោមវិញ ត្រាតែខ្ញុំបានយកឈាមអាពួកអប្បលក្ខណ៍អម្បាលនោះ មកលាបមុខក្របីជាមុនសិន។
អង្គទីបួន នឹកក្ដៅក្នុងព្រះហឫទ័យណាស់ ចង់ពោលពាក្យសម្បថទុកជាច្រើនយ៉ាង ទើបលើកព្រះហស្តដ៏មាំឡើងពោលថា ដៃនេះនឹងមិនសម្រាកឲ្យសប្បាយ ត្រាតែលាងអាពួកកំណាចចិត្តទមិឡ ឲ្យរលីងទៅអំពីផែនធរណី។
ចំណែកឯយុធិស្ឋិរ មិនត្រាស់ថាដូចម្ដេចឡើយ ដាក់ព្រះភក្ត្រស្រងូត ខណៈដែលអនុភាតាតាំងសេចក្ដីបំណងទុកផ្សេងៗគ្នា ព្រះអាការមើលទៅស្រងូត ពេញទៅដោយសេចក្ដីជញ្ជឹងដូចជាមិនដឹងជាមានហេតុការណ៍អ្វីខាងក្រៅ ចំពោះដឹងតែហេតុក្នុងចិត្តប៉ុណ្ណោះ ស្ដេចដំណើរទៅតាមមាគ៌ា ព្រះសិរឱនក្រងុលរុលតែទៅមុខនឹងក្រឡេកមើលនាយអាយសោះ ព្រះភក្ត្រជោកទៅដោយអស្សុជល យូរៗក៏ដកដង្ហើមធំម្ដង។
ឯទ្រៅបទីទេវីសោត មើលទៅមុខគួរអាសូរជាងស្ដេចប្រុសៗ អស់នោះ នាងទ្រង់សំពត់អំបោះ មិនទ្រង់សំពត់អំបោះ និងទ្រង់សំពត់ព្រែដូចស្ដេចស្រីក្នុងព្រះនគរ ព្រះកេសារបស់នាងវែងសំយាកលើស្មាព្រះនេត្រាគយគន់មើលតែទៅដី មិនងើបងើយងាកមើលទៅទីដទៃ ហាក់បីដូចជាថា សេចក្ដីអាម៉ាស់មុខដែលនាងបានទទួលមកសង្កត់ព្រះហឫទ័យមិនអាចនឹងមើលទៅទីដទៃបាន តែខំមើលក៏នឹងទ្វេចំនួនច្រើនឡើង។
នាងដើរហាលកម្ដៅថ្ងៃជារាល់ទិវា ឥតមានវេលាណាដែលហៅស្រួល ត្រូវតែកម្ដៅសូរ្យរង្សីគ្មានអ្វីបិទបាំងព្រះសិរ ឲ្យស្រន់កក់ក្ដៅក្នុងអង្គ ភក្ត្រផង់របស់នាងត្រូវខ្យល់បក់បោកមកតាមផ្លូវ ក៏ក្រៀមក្រោះអស់រាសី លុះចូលវេលាសន្ធិយារាត្រីកាលណា ទឹកសន្សើមក៏ធ្លាក់បំព្រំបីដូចជាស្រប់ស្រោចភក្ត្រនាង ហូរហៀររហាមលាយគ្នានឹងអស្សុជលធារា នាងខំយាត្រាតាមព្រះភស្ដាមុខគួរវេទនាមាល្បាយ។
ដើរផ្លូវទៅគ្រានោះ កាលកន្លងទៅក៏ច្រើនទិវារាត្រីក្នុងទីបំផុត ក៏បានដល់ព្រៃធំ១ ឈ្មោះថា កនកវ័ន ក្នុងព្រៃនោះងងឹតណាស់ណា នាំឲ្យទ្រង់សម្គាល់ទៅថា យប់សន្ធិយាមកដល់ឆាប់ខុសប្រក្រតី ដើមប្រឹក្សាក្នុងព្រៃនោះដុះដិតជិតគ្នា កម្រព្រានព្រៃណានឹងជ្រៀតជើងចូលទៅបាន នរណាមួយឈានចូលទៅហើយ ដែលមិនត្រូវបន្លាមុត-ថ្ពក់ ឬប៉ះនឹងដើមឈើនោះគ្មានដែលលំបាកជាងនេះទៅទៀត ក៏គឺផ្លូវក្នុងព្រៃនោះពេញទៅដោយដុំថ្ម ធំតូចរដិបរដុបទង្គិច ចំពប់ប៉ះព្រះបាទក្សត្រិយ៍ បងប្អូនអម្បាលនោះរហូតទៅ ជួនកាលជជ្រុលជជ្រកបោកប៉ះទៅលើឈើ លើថ្ម ជួនកាលក៏ភ្លាត់ធ្លាក់ទៅក្នុងជង្ហុក ព្រះបាទដែលទន់ត្រសូលរាល់ៗអង្គ ក៏ដាច់ដោចរលាត់ជាំដាំខ្ទេចខ្ទីមិនមានទីស្រួលត្រង់ណា ទោះបីម៉្លោះក្ដី ព្រៃធំត្រឈៃនោះបានជាទីអាស្រ័យម្លប់ មួយយ៉ាងមិនត្រូវកម្ដៅថ្ងៃចែងចាំង ព្រោះបាំងទៅដោយស្លឹកឈើតែទាំងពីរយ៉ាង កម្រនឹងវិនិច្ឆ័យទៅថាយ៉ាងណាលំបាកជាងយ៉ាងណា ព្រោះកម្ដៅថ្ងៃក៏ដុតកម្ដៅកាយឲ្យក្រៀមក្រោះអាប់អស់រាសី បន្លាសោតក៏មុតធ្ពក់រលាត់ដាច់សាច់ចេញឈាម។
ទីនោះតែព្រលប់ព្រិលៗ ក៏ងងឹតដូចជាយប់ជ្រៅទៅហើយ រាត្រីសត្វក៏ចេញចាកអំពីទីលំនៅយាសយំទ្រហឹង តាមភេទភាសា គោចររកស៊ីក្នុងព្រៃធំសមសាន បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ត្រូវគេនិរទេសចាកនិវេសន៍វាំងជ័យ តោងដើរព្រៃមកដល់ត្រង់នេះ តោងប្រទះនឹងភ័យក្នុងព្រៃមុខគួរស្ញែងនេះម្ដងទៀត ត្រង់ផ្លាស់ប្ដូរគ្នាទៅចាំយាម ប្រយ័ត្នការអន្តរាយឲ្យរាល់ៗអង្គ មានវេលាផ្ទំសម្រាកព្រះកាយបានមួយស្របក់ៗ មួយអង្គគ្រាន់មានកម្លាំងនឹងចេញដើរទៅពីព្រលឹម ផ្ទំបន្តិចបន្តួចយ៉ាងគេរត់ភ័យបានធ្វើរត្តិសម័យឲ្យកន្លងទៅរហូតដល់ភ្លឺដោយប្រការដូចនេះ។
លុះព្រឹកឡើង បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍នៅនិទ្រានៅឡើយ ព្រោះក្នុងអរញ្ញប្រទេសនោះងងឹតសូន្យសុង គ្មានពន្លឺលេចចូលទៅប្រាប់ម៉ោងវេលា មិនឃើញខែមិនឃើញផ្កាយ ជាគ្រឿងសម្គាល់ឲ្យដឹងរាត្រីកាល ថាគោចរទៅហើយបានប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះ យាមប៉ុណ្ណេះយាមប៉ុណ្ណោះនាឡិកា សង្កេតដឹងបានតែដោយអាស្រ័យសំឡេងសត្វព្រៃ បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ដើរដេកនៅក្នុងព្រៃកនកវ័ននោះ ទម្រាំតែលេចចេញវាលក៏ច្រើនទិវារាត្រីតែជាប៉ុន្មានយប់ប៉ុន្មានថ្ងៃទ្រង់ចាំមិនបាន ព្រោះនឿយយ៉ាកលំបាកព្រះកាយពលដោយត្រេចវិលវល់ក្នុងព្រឹក្សព្រៃអស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ ព្រះហឫទ័យស្ញុលទៅតាមគ្នា ទាល់តែភ្លេចគិតនឹកដល់រឿងថ្ងៃ-ខែដែលកន្លងទៅ ដែលចាំបានខ្លះក៏ស្រពិចស្រពិល។
ថ្ងៃនោះ ទ្រង់តើនឡើងហើយ ក៏នាំគ្នាដើរឆ្ពោះសំដៅទៅទិសលើ មានមួយថ្ងៃនោះ ក៏ទៅដល់ជាយព្រៃ ទៅដល់ដោយមិនទាន់ដឹងខ្លួន បានឃើញពន្លឺឆ្លុះមកខាងមុខក្នុងរយៈឆ្ងាយប្រហែលគ្នានឹងពន្លឺដែលឆ្លុះចូលទៅក្នុងអណ្ដូងដ៏ជ្រៅ ទ្រង់មានសេចក្ដីសង្ឃឹម និងធូរក្នុងហឫទ័យតែរាល់ៗអង្គ ក៏នាំគ្នារូតរះដើរសំដៅទៅត្រង់ពន្លឺនោះ មួយស្របក់ក៏ចេញផុតអំពីព្រៃធំ ទៅដល់ទីដែលឃើញពន្លឺអំពីចម្ងាយ ទីនោះជាទីវាលខ្សាច់ធំ ឥតមានព្រឹក្សាសូម្បីមួយដើមដុះនៅទីនោះសោះឡើយ ការដែលនឹងដើរកាត់វាលខ្សាច់ទៅនោះ ជាការលំបាកមិនតិច នឹងទៅបានក៏តែសត្វឩដ្ឋដែលជាសត្វធន់ធារ សម្រាប់បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ ឃើញជាលំបាកជាងដើររុករុលក្នុងព្រៃទាំងដប់ភាគជាប្រាកដ ព្រោះថាទ្រង់មានរាងកាយទន់ល្វេងល្វើយស្បើយកម្លាំងដោយដើរផ្លូវមកជាយូរថ្ងៃណាស់ហើយ កម្ដៅថ្ងៃសោតក៏ក្ដៅដល់ទីនឹងដាក់ជើងសម្ផស្សដីស្ទើរពុំបាន លំបាកជាងដើរក្នុងព្រៃទាំងដប់ភាគ ពន្លឺព្រះអាទិត្យចែងចាំងមកត្រូវក្រួសឬថ្មតូចៗ ក៏បែងបែកជារស្មីឆ្លុះព្រាតៗ ចាំងចូលក្នុងចក្ខុបីដូចជាកញ្ចក់ត្រូវរស្មីព្រះអាទិត្យ ធ្វើឲ្យងងឹតព្រិលដើរពុំបាន សេចក្ដីក្ដៅធ្វើឲ្យស្ងួតកស្រេកទឹក ឯរឿងទឹកផឹកក្នុងទីនោះក៏រកគ្មានឃើញទំនងថានឹងមានត្រង់ណាសោះឡើយ ទ្រង់សម្គាល់ក្នុងព្រះហឫទ័យថា មុខជានឹងដួលដាច់ខ្យល់ស្លាប់ ក្នុងកណ្ដាលវាលនោះជាមិនខាន ព្រោះអស់ព្រះកាយពលល្ហិតល្ហៃពេញបន្ទុកមកហើយ ក្រែងនឹងលើកជើងឈានដើរទៅទៀតពុំរួច ដើមព្រៃព្រឹក្សារ៉ុយៗ ដែលមាននៅទៀបទីនោះសោត ក៏មិនជាទីត្រជាក់ដូចក្នុងព្រៃធំ ព្រះពាយបក់បោកដោយទាំងកម្ដៅថ្ងៃ មកប៉ះពាល់ភក្ត្រស្ងួតក្រៀម ក៏រឹបវឹតតែក្រំក្រៀមស្ងៀមណាស់ទៅទៀត ទោះបីម៉្លោះក្ដីទ្រង់ក៏បបួលបងប្អូនព្យាយាមដើរឆ្លងវាលខ្សាច់ឬហៅថា ទន្លេខ្សាច់ទៅទាល់តែព្រលប់ទៀបយប់អស្ដង្គត វេលានោះទ្រង់បានឃើញអាស្រមមួយខ្នងតូច មានព្រៃឈើនឹងស្រះទឹកថ្លានៅជាខាងកើតជាទីត្រជាក់ត្រជំសប្បាយ ល្មមនឹងបំបាត់ទុក្ខវេទនាដែលនឿយព្រួយមកតាមមាគ៌ាបានខ្លះ ទើបទ្រង់ដើរចូលទៅកាន់ទីនោះសំចតនៅក្នុងអាស្រម នឹងអាស្រ័យទឹកនៅក្នុងស្រះនោះគ្រាន់នឹងរក្សាជីវិតទុក១គ្រាសិន។
អាស្រមនោះ តាំងនៅក្នុងញកភ្នំហិមាល័យ បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍តាំងព្រះហឫទ័យនឹងអាស្រ័យនៅក្នុងអាស្រមនេះរហូតកាល ១២ឆ្នាំ តាមកំណត់និរទេស មានភ្នំបែបជាបរិវារព័ទ្ធជុំវិញ ពាសពេញទៅដោយប្រឹក្សាលតាជាតិផ្សេងៗ ជាដង្គុំត្រសុំត្រសាយសាខា ជារយ៉ារំយោលយោងយោនមានទាំងស៊ុមទ្រុមគុម្ពឈើស្លឹកជិតងងឹតសូន្យសុង មុខគួរខ្លាចព្រឺព្រួច ព្រៃនោះឯងធម្មជាតិតាក់តែងឡើង ដូចនេះ មិនដែលមាននរណាអាចឈានជើងចូលទៅកាប់កាត់ឈើព្រៃនោះសោះឡើយ តាំងពីណាៗ មកហើយ មិនដែលឮសំឡេងមនុស្សណាមួយ ដើរចូលទៅវីវរក្នុងមហាវ័ននោះដល់ម្ដងឡើយរាល់ៗរដូវ ព្រៃព្រឹក្សានោះចេះតែលូតលាស់ខៀវស្រស់ជាធម្មតា គួរជាទីទស្សនានៃអ្នកដែលបានទៅយង់យល់ ឬម្យ៉ាងវិញទៀត គួរហៅថាជាទីត្រជាក់ភ្នែក ក្នុងគិម្ហរដូវក៏មិនសូវក្ដៅពេក ក្នុងហេមន្តរដូវក៏មិនសូវរងាណាស់ តែយកស្រួលបំផុតក្នុងវស្សន្តរដូវត្រូវភ្លៀងធ្លាក់ជាទីត្រជាក់ត្រជំជាងរដូវទាំងពួង មេឃមីរបិទបាំងសូរិយាកាស រមែងឲ្យកើតស្រទំស្រទន់ត្រជាក់អាកាសធាតុ ទាំងម្លប់ដោយស្លឹកព្រៃព្រឹក្សាជាតិអំបាលនោះបាំងខាំងខណ្ឌមួយជាន់ទៀត ក៏រឹតតែធ្វើឲ្យត្រជាក់ផែនពសុធា មានទាំងសន្សើមនឹងទឹកភ្លៀងធ្លាក់រៀងៗ រ៉ុយៗ ប៉ប្រុយចុះមក ប្រោះព្រំលើគុម្ពឈើតូចធំទាំងឡាយ តិណជាតិបានទទួលសេចក្ដីត្រជាក់ត្រជំនៃធម្មជាតិ ក៏លូតលាស់ខៀវស្រស់ងងឹតដាសទៅទាំងផ្ទៃធរណី មើលទៅគួរជាទីទស្សនា កល់បីដូចជាព្រំចៀមធំដែលបុគ្គលយកទៅក្រាលទុកនៅទីនោះ មានទាំងហ្វូងសត្វចតុប្បាទយំគឹកកងរំពងព្រៃ ច្រឡំលាយទៅដោយសំឡេងបក្សីយំច្រេវច្រាវអឺងអាប់ទាំងផែនវនាល័យ ពន់ពីនោះមានទាំងជ្រលងដងអូរ ទឹកហូរចុះទៅតាមចន្លោះថ្ម ឮសន្ធឹកឈូៗ ឆរៗ ដោយអន្លើៗ ទីខ្លះក៏ហូរចាក់ទៅប៉ះលើផែនសិលាខ្ទាតគ្រាប់ប៉ប្រុយហុយជាផ្សែង ជួនកាលហូរប៉ះទៅលើផែនថ្ម ហើយហូរចូលទៅភ្លាំងៗ ភ្លុងៗ ច្រុះខូងជាអន្លង់និងរអាង ផុតពីនោះទៅក៏ហូរសាចរាចជ្រួតជ្រាបទៅតាមគុម្ពឈើ គល់ព្រឹក្សាទាំងឡាយសម្រាប់ជប់លៀងព្រឹក្សាលតាជាតិទាំងពួង ឲ្យល្អខៀវស្រស់ជានិច្ចរាល់រដូវកាល ន័យថាព្រៃនោះជាទីអាស្រ័យនៅនៃទេពារក្សទាំងឡាយ ជួនកាលមើលទៅប្រហែលហាក់ភាពចម្លងនៃនិរយភូមិជាពន្លឹក មុខគួរព្រឺព្រួចក្នុងកោមលហឫទ័យ។
ទីបំផុតនៃការដើរព្រៃនៃបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ ក៏ឈប់ត្រឹមនេះឃើញសមគួរតាមកំណត់ការសញ្ញានិរទេសហើយ បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍បានអាស្រ័យនៅក្នុងព្រៃនោះ ១២ឆ្នាំ ពេញតាមកម្រិតអាស្រ័យផ្លែឈើ មើមឈើបន្លែព្រៃនិងសាច់សត្វ ដែលទ្រង់ថ្លែងសរបានមកជាអាហារចិញ្ចឹមជីវិត។
នាថ្ងៃ ១នោះ ក្នុងរវាងដែលនៅព្រៃ អរជុនភ្នកនឹកដល់រឿងដើម ទើបនិយាយចេញមកថា ខ្ញុំនៅមានសេចក្ដីឆ្ងល់ថា មនុស្សណាមួយនឹងមានសេចក្ដីក្រំក្រៀម ទុក្ខទ្រមដូចយ៉ាងខ្ញុំខ្លះ យើងព្រាត់ព្រាកចាកព្រះនគរ ចាកសម្បត្តិ នឹងគណញាតិតូចធំទាំងឡាយ រាល់ៗថ្ងៃដែលកន្លងទៅ មានតែទ្វេសេចក្ដីសោកសៅរបស់យើងឲ្យពេញពោរឡើង បីដូចជាថាចេះតែបន្ថែមទុក្ខសោកមកលើយើងឲ្យព្រៀបជានិច្ចនិរន្តរ កាលនាងទ្រៅបទីទេវីចូលមកក្នុងប្រជុំ ហើយត្រូវគេចាប់សម្រាតសំពត់នាងផ្ចាញ់ផ្ចាលឲ្យយើងអាម៉ាស់មុខអ្នកតូចអ្នកធំទាំងពួង ការប្រមាទមើលងាយគ្នាក្នុងទីប្រជុំជនដូចនេះ ឈ្មោះថាប្រមាទដោយក្លាហាន ហួសចិត្តស្ត្រីដែលពេញទៅដោយសេចក្ដីអៀនខ្មាសនឹងទប់ទល់បាន យ៉ាងទេវីនឹងទ្រាំបានឬ អើម្ដេចគ្រានោះ ខ្ញុំក៏មិនក្របែលអាពួកកំណាចអស់នោះឲ្យខ្ទេចទៅតែអនិច្ចា ទាល់តែស្មើនេះមកហើយ នឹងទៅរាវរកយករឿងដែលកន្លងទៅហើយមកនិយាយ តើនឹងមានប្រយោជន៍អ្វី។
ភីម បានឮដូចនោះទើបនិយាយផងថា មិនតែប៉ុណ្ណោះ ក្ដារដែលលេងគ្នាគ្រាក្រោយបំផុតនោះ មិនតែធ្វើវិចារណរបស់យើងឲ្យងងឹតទៅប៉ុណ្ណោះ វាធ្វើទាំងចក្ខុរបស់យើងឲ្យងងឹតទៅផង ក្នុងខណៈនោះយើងឃើញផលអាក្រក់បានក្រឡែតៗ យើងក៏នៅតែភ្នាល់នឹងគេ ទាល់តែបោះធេងរលីងដូចជាគជ ឥឡូវនេះនឹងជាប្រយោជន៍អី ដែលមកយំស្ដាយទឹកដោះដែលកំពប់អស់ទៅហើយ។
អើ ក៏កាលខត្តិយរាជលើកលែងត្រង់សច្ច និងធម្ម ហើយទៅប្រព្រឹត្តក្នុងបទដែលវិន័យហាមមិនឲ្យប្រតិបត្តិ ក៏បានឈ្មោះថា ទ្រង់លើកលែងជាក្សត្រិយ៍គ្រងរាជ្យ កម៌ប្រកាសមកថា រាជសម្បត្តិ និងរាជអាណាចក្រនៃខត្តិយរាជនោះ រមែងត្រូវគេរឹបយកខ្លួនខត្តិយរាជនោះៗ សោតក៏រមែងអានុភាពនោះធ្វើទោសឲ្យត្រង់ជីវិតដោយបទសន្ដោស មានអាការដូចជាអ្នកទោសដែលលោកនិរទេស ឲ្យទៅនៅព្រៃព្រោះហេតុតែល្បែងខត្រង់នេះក្នុងព្រះគម្ពីររបស់យើង ពោលទុកថា ការលេងភ្នាល់ជាការបាបមិនដូចនោះឬ ឥឡូវយើងបានទទួលវិបាក សមតាមគម្ពីរពោលទុកមែនឬទេ យើងខូចព្រះនគរខូចឥស្សរភាព ខូចសព្វសារពើគង់នៅតែជីវិតដែលរកកិត្តិយសគ្មានសោះប៉ុណ្ណោះ យើងទៅអួតភ្នាល់នឹងគេមិនមានគិតអស់ប៉ុន្មានអស់ទៅ ចេះតែកើបកោយចាក់ទៅទាល់រលីងក្រើង ហ្នឹងគឺសេចក្ដីឆ្កួតរបស់យើង មិនមែនឬ ឥឡូវយើងជាប់នៅក្នុងផុកផុងហើយ មិនមែនឬ តែជារឿងដែលកន្លងទៅហើយ មិនគួរនិងនាំមកនិយាយថ្វី ឲ្យតែវាបែកពពុះមាត់ឥតអំពើ យើងធ្វើខ្លួនយើងមិនស្រួលឯង ឲ្យមនុស្សទាំងលោកសើចឡកឡឺយបានៗ បន្ទាបខ្លួនចូលទៅលេងស្កា ទាល់តែចាញ់អស់ទ្រព្យធនធាន ហើយមិនស្កប់ ថែមទាំងព្រមឲ្យគេនិរទេសខ្លួនព្រោះល្បែងនោះទៀតផង ខសញ្ញាការនិរទេសពួកយើងនេះ វាធ្ងន់ខ្លួនពេកណាស់ ចងរឹតយើងមាំពេករើខ្លួនមិនរួច ស្មើដូចជាឲ្យទៅស្លាប់ក៏ថាបាន។
នកុល កាលបានស្ដាប់ភីម អភិប្រាយសព្វៗ ក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងដោយមករំពឹងដល់ហេតុការណ៍ទៅខាងមុខ ដែលនឹងត្រូវបានប្រសព្វក្នុងថ្ងៃតៗទៅ ទ្រង់ឈឺចិត្តជាបំផុត ទើបមានបន្ទូលថា ឱគ្រាគ្រោះថ្នាក់វិបត្តិសាត់មកដល់បុរសឯណានីមួយឃុំសតិទុកបាន នឹងចោលទូកដែលកំពុងលិចមុនរបស់ដទៃ តែនោះវាអស់ផ្លូវកែខៃហេតុការណ៍ដែលកំពុងប្រព្រឹត្តទៅហើយ វៀរលែងតែសាច់របស់គេ។
សហទេពថែមមកទៀតថា ឱព្រះ សំឡេងដែលទ្រៅបទីថ្ងូរក្នុងបន្ទប់ប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីនោះ វាឮជាប់ត្រចៀកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ព្រះទេវីត្រាស់ត្រូវច្បាប់ហើយ ព្រះរាជស្វាមីរបស់នាង ធ្លាក់ទៅក្នុងឋានៈជាទាសាហើយ រមែងគ្មានអំណាចតាមផ្លូវច្បាប់ដែលនឹងលក់នាង ឬនឹងយកនាងទៅដាក់ភ្នាល់ ម្ដេចយើងមិនលើកច្បាប់ត្រង់នេះឡើងជជែក ហើយសុំឲ្យការដំណើរទៅតាមនោះ តែគ្រានោះកំពុងជ្រួល ទាំងគេទាំងឯងប្រហែលជាគ្មាននរណាទាន់នឹកឃើញ វរតែទៅគិតអាណិតនាងតែរាល់គ្នា អ្នកតូចអ្នកធំបណ្ដាដែលនៅក្នុងទីប្រជុំនោះជាច្រើន អត់មិនបាននាំគ្នាទឹកភ្នែកទៅតាមៗគ្នា វៀរលែងតែទុយោធន៍ប៉ុណ្ណោះ ខ្ញុំចង់ដឹងណាស់ចិត្តថ្លើមវាដូចម្ដេចហ្ន៎។
យុធិស្ឋិរ អង្គុយស្ដាប់អនុជនទាំងបួនសន្ទនាគ្នារហូតមកដល់វេលានេះ ដោយមិនចង់យល់ទាស់ តែអត់មិនបានទើបពោលជាផ្លូវប្រលោមចិត្តប្អូនថា កុំណា៎ កុំតូចចិត្តទៅថ្វី យើងបានស្បថទុកហើយថា នឹងធ្វើការកែកំហឹងវិញត្រាតែបាន ក្នុងថាននេះក្សត្រិយ៍ យើងត្រូវតែបដិបត្តិបការឲ្យសមដែលបានប្រណិធានទុករាល់មាត់ ទាំងនេះព្រោះកម្មរបស់យើងៗ តោងទទួលសោយទុក្ខវេទនាអំបាលនេះ យើងនឹងគេចចៀសទៅណាក៏មិនរួច របស់ដែលត្រូវវិបត្តិ ក៏ត្រូវតែវិបត្តិ របស់ដែលវិបត្តិហើយសោត ក៏វិបត្តិរួចទៅហើយ មុខងាររបស់យើងវេលានេះមានតែចៀសវាងភ័យ ពឹងពួនមុខទៅតាមខសញ្ញាបន្តិចទៀតប៉ុណ្ណោះ សេចក្ដីលំបាកតោកយ៉ាករបស់យើង ក៏ស្បើយអស់ហើយ។
ខសញ្ញា ដែលបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ត្រូវបដិបត្តិវេលានេះ ឈ្មោះថាអស់ហើយ នៅតែត្រង់លាក់ខ្លួនពួនភ័យ រក្សាខ្លួនទុកឲ្យបាន លុះគិតឃើញដូចនោះហើយ បាណ្ឌវភាតា ក៏នាំគ្នាផ្លាស់ទីកន្លែងរឿយទៅ ចេញចាកទីនេះ ទៅកាន់ទីនោះដូចជាមនុស្សកម្សត់ដើរដេកព្រៃក៏ប្រហែលគ្នា ការដែលត្រេចពនេចរទៅដូចនេះ រមែងមានភ័យជុំវិញខ្លួន រមែងនឿយលំបាកកាយជាធម្មតា ព្រោះមានសភាពដ៏ជាធម្មតារបស់កាយ តែងអន្ទោលទៅតាមកាយ នឹងចៀសវាងផុតទៅមិនបាន គឺត្រូវកម្ដៅថ្ងៃ សេចក្ដីក្រហល់ក្រហាយស្រេកទឹកឃ្លានអាហារ សេចក្ដីនឿយព្រួយព្រះកាយពល ព្រះបាទដែលធ្លាប់តែទន់ត្រសូល ក៏ទៅជាក្រោះក្រិនពុលពងបន្លាមុត ជំពប់ប៉ះបែកចេញលោហិត របស់អំបាលនេះជាទុក្ខវេទនា រាល់គ្រាដែលទ្រង់នាំគ្នាសញ្ចរពីត្រង់នេះទៅត្រង់ណោះ។
វាមួយនោះ ទ្រង់យកអាវុធសម្រាប់អង្គ ទៅលាក់ទុកលើមែកឈើ ហើយនាំគ្នាចូលទៅកាន់ក្រុងវិរាជ ដើម្បីនឹងលាក់ខ្លួនពួនពឹងអាត្មានៅក្នុងក្រុងនោះ ឲ្យផុតភយន្តរាយ ព្រោះហេតុថា តាមខសញ្ញាការនិរទេស បញ្ញត្តិទុកថា បើពួកគោរពទៅប្រទះឃើញខ្លួនក្នុងរវាងសន្យានេះសោត ពួកបាណ្ឌវតោងត្រឡប់ទៅដើរព្រៃជាថ្មីវិញ ១២ឆ្នាំទៀត ខត្រង់នេះពួកបាណ្ឌវត្រូវបដិបត្តិនិងប្រយ័ត្នអង្គឲ្យមែនទែនតាមការ។
ភាគ ៨
ព្រះរាជាក្រុងវិរាជ
វាមួយនោះ ព្រះចៅក្រុងវិរាជប្រថាប់លើរាជាសនៈ ក្នុងព្រះទីនាំងវិនិច្ឆ័យ មានអាមាត្យមុខមន្ត្រីបង្គំគាល់ត្រៀបត្រា ទ្រង់ស្ដាប់ដីកា នឹងពាក្យស្រែកថ្លែងទុក្ខរបស់បណ្ដារាស្ត្រ កំពុងទ្រង់វិនិច្ឆ័យសេចក្ដីឲ្យទៅតាមយុត្តិធម៌ ដល់ពួកដែរត្រូវបៀតបៀនខណៈនោះទតព្រះនេត្រទៅឃើញប្រុសបួនប្រាំនាក់តែងកាយ យ៉ាងគ្រាំគ្រាឈរនៅទ្វារព្រះបរមរាជវាំង ទើបមានព្រះរាជឱង្ការ ឲ្យរាជភត្តម្នាក់ទៅសួរថា អ្នកអម្បាលនោះជាអ្នកណា ត្រូវការអ្វីកាលបានទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់សេចក្ដីនោះហើយ ត្រាស់ឲ្យហៅចូលមកមុខព្រះទីនាំង ព្រះរាជទានឱកាសឲ្យគេក្រាបទូលសេចក្ដីដល់ព្រះអង្គដោយត្រង់ គ្រានោះមួយអង្គក្នុងពួកបងប្អូនទាំងប្រាំក្រាបទូលថា គ្រោះអាក្រក់មុខគួរស្ញែងដែលបានឧប្បត្តិដល់មហារាជយុធិស្ឋិរ ប្រហែលជាបានជ្រាបដល់ព្រះអង្គហើយ ហើយគ្រោះពួកទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំនេះ ជាភាគមួយក្នុងព្រះគ្រោះនោះដែរ គឺពួកទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំ ជាខ្ញុំរាជការមហារាជយុធិស្ឋិរកាលព្រះអង្គត្រូវនិរទេសចេញចាកព្រះនគរហើយ ពួកទូលព្រះបង្គំក៏រងាក្នុងចិត្ត ដោយហេតុគ្មានទីពឹង ទើបត្រេចស្វែងរកចៅហ្វាយនាយដ៏សមគួរជាទីពឹងតទៅ បានឮព្រះកិត្តិគុណរបស់ព្រះអង្គដែលទ្រង់អើពើណាស់នោះ ទៅដឹកពួកទូលព្រះបង្គំឲ្យមកដល់ទីនេះ ពួកទូលព្រះបង្គំមានបំណងនឹងមករកការធ្វើក្នុងព្រះរាជសំណាក់ឯណានីមួយ តែគ្មានព្រះរាជាអង្គណាទទួលចិញ្ចឹម ចេះតែបដិសេធរាល់នគរ ក្នុងទីបំផុតទើបមកដល់ទីនេះ ពួកទូលព្រះបង្គំសូមប្រគល់កាយថ្វាយជីវិតនឹងព្រះអង្គសូមជ្រកកោនក្រោមម្លប់ពោធិសម្ភារ។
ព្រះរាជាបានទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ហើយ ក៏ស្លុតព្រះហឫទ័យពន់ប្រមាណ ប្រែព្រះភក្ត្រទៅខាងសេនាបតីមានព្រះរាជតម្រាស់ថា ការនិរទេសយុធិស្ឋិរដោយផ្លូវអយុត្តិធម៌នេះ ធ្វើឲ្យយើងជារាជសម្ពន្ធមិត្រកើតទោមនស្សច្រើន ហើយធ្វើឲ្យបណ្ដារាស្ត្រពាសពេញទាំងផែនដីបានសេចក្ដីព្រួយលំបាកច្រើន រាស្ត្រមានចំនួនជាច្រើនពាន់ នាំគ្នាក្រឡុកប៉ុកប៉ាក ព្រាត់ចាកទីលំនៅ អាស្រ័យហេតុម្ចាស់នាយរបស់គេត្រូវនិរទេសទៅដើរព្រៃ សេចក្ដីវក់របស់ទុរយោធន៍នេះនឹងនាំសេចក្ដីវិនាសដល់ខ្លួន យើងនឹងបដិសេធពាក្យសុំនេះមិនបាន គេមិនបានមកសុំទាន គេសុខចិត្តមករកការធ្វើ ខនេះសម្ដែងឲ្យឃើញច្បាស់ថា គេមិនមែនជាយាចកដើរសូមទានតាមថ្នល់ គាត់ចូលទទួលគេទុកសម្រាប់គាល់បម្រើយើង។
បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ក៏ព្រមគ្នាធ្វើវន្ទនាព្រះរាជា ហើយក៏ថយចេញមកអំពីមុខព្រះទីនាំង តអំពីនោះមកមួយស្របក់ មានស្ត្រីម្នាក់តែងកាយរយីករយាក ដើរចូលទៅក្នុងអន្តេបុរស្ថានគឺព្រះរាជវាំងជាន់ក្នុង តែទម្រង់ឆោមល្អឥតខ្ចោះ អ្នកណាឃើញហើយក៏មានចិត្តបដិពទ្ធនឹងឆោមរបស់នាងស្ទើរភ្លាំងភ្លើស្មារតី។
ព្រះរាជិនីព្រះចៅវិរាជត្រាស់សួរ នាងជាអ្នកណា នាងត្រូវការអ្វី។
ខ្ញុំម្ចាស់ជាស្ត្រីកម្សត់ឥតទីពឹង មានតែសេចក្ដីព្រួយប្រាណស្ទើរប្រេះទ្រូងស្លាប់។
នាងឈ្មោះអី?
នាងក្រាបទូលដោយសំឡេងស្រាលៗថា : សៃរិន្ធរី ។
មើលទៅព្រះភក្ត្ររានី (រានី គឺព្រះរាជិនី) បណ្ដាលឲ្យឃើញថា ទ្រង់មេត្តាប្រណីដល់នាងជាប្រាកដ សេចក្ដីល្អរូបឆោមរបស់នាងយ៉ាងត្រចះត្រចង់ កិរិយាមារយាទដ៏រៀបរយឥតឆ្គង សមជាអ្នកមានត្រកូលឧត្ដមពង្ស តែមើលទៅបែបជាមនុស្សកើតទុក្ខ មុខស្លក់មើលទៅលក្ខណាល្អអស្ចារ្យ ធ្វើឲ្យរានីនឹកឆ្ងល់ ទើបត្រាស់សួរថា រូបរាសីរបស់នាងម្ល៉េះ ម្ដេចក៏មិនកម្ចាត់ឧបទ្រពភ័យឲ្យឃ្លាឃ្លាតចេញទៅ។
ព្រះមេម្ចាស់ ព្រះនាងទ្រៅបទីទ្រង់នៅរូបសម្បត្តិយ៉ាងឆើតរកទីប្រៀបបានដោយក្រ ម្ដេចទ្រង់គង់ត្រូវគ្រោះកម្ម នាំឲ្យស្ដេចទទួលឧបទ្ទវអន្តរាយ តោងស្ដេចព្រាត់ព្រាកចាកព្រះនគរ និងសិរីរាជសម្បត្តិបាន កាលនាំមកធៀបនឹងរូបខ្ញុំម្ចាស់ ដែលគ្រាន់តែជាទាសីរបស់ព្រះទេវីសោតក៏តោងមិនសង្ស័យក្នុងរឿងនេះ។
រានីត្រាស់សួរតទៅទៀតថា នាងត្រូវការអ្វី ហើយនាងក្រាបទូលទេពីថា ខ្ញុំម្ចាស់ត្រូវការមករកការឯណានីមួយធ្វើគ្រាន់នឹងបានចិញ្ចឹមជីវិត។
នាងសុខចិត្តនៅបម្រើយើងឬ។
សៃរិន្ធរីទទួលធ្វើនាទីនោះដោយតុណ្ហីភាព ហើយថ្វាយបង្គំលាថយចេញទៅនៅក្នុងបន្ទប់ពួកសាវឡិក (ពួកខ្ញុំរាជការស្ត្រី)។
ម្ដងនេះយើងនឹងបានឃើញបន្ទប់ទីបន្ទំរបស់រានី វេលារាត្រីយាមយប់សន្ធិយា ក្នុងបន្ទប់ព្រះទេវីអុជប្រទីបជ្វាលាភ្លឺព្រោងព្រាយ ពិដោរឈ្ងុយឈ្ងប់សព្វសាយទៅដោយក្លិនប្រេងក្រអូបដែលអុជនោះ ទូទាំងល្វែងព្រះមន្ទីរ ជញ្ជាំងបន្ទប់ព្រះដំណាក់ធ្វើដោយមោរ៉ា សិលាឡាយ ថ្វីដៃជាងធ្វើដ៏វិចិត្រយ៉ាងឯកឆ្លៅឆ្លុះរស្មីរលង់រលីងព្រិលនេត្រ ព្យួររំយោលរយ៉ាដែលថ្វីដៃប៉ាក់ជារូបផលាផល និងទងភ្ញីរស់រវើក មុខគួរមើលត្រកាលភ្នែក នឹងតាំងគ្រឿងតាំងដ៏មានតម្លៃឯទៀតជាច្រើន ទីផ្ទៃព្រះដំណាក់ក្រាលដោយសិលាទន់ ហើយក្រាលព្រំចៀមដ៏ទន់ត្រជាក់ជើងមានជាយប៉ាក់ចាក់ចំដោយខ្សែសយមាសប្រាក់ មានព្រះទែនភ្លុកដ៏ចិញ្ចែងដាសសំពត់ព្រែ តាំងនៅកណ្ដាលកន្ទប់នេះ សៃរិន្ធរីតែងចូលគាល់បម្រើព្រះទេវីដល់ក្នុងបន្ទប់នេះ។
ក្នុងបន្ទប់១ទៀតមានរបៀបប្រហែលគ្នានេះ កិច្ចកលព្រះអនុជរបស់រានី កំពុងផ្ទំក្រៀមក្រំដាលដំក្នុងឧរាជាទម្ងន់ ជួនកាលក៏ថ្ងូររវើរវាយ ជូនកាលក៏ដកដង្ហើមធំឃូរ ព្រះជេដ្ឋភគិនី រានីព្រះចៅវិរាជ ប្រថាប់ទៀបព្រះទែនភ្លុក យកព្រះហស្តស្ទាបព្រះនលាដអនុជ ដើម្បីនឹងរម្ងាប់សេចក្ដីឈឺចាប់ឲ្យធូរស្បើយទៅ តែក៏មិនស្បើយល្ហើយទៅបានដូចនឹក លំដាប់នោះព្រះអនុជទ្រង់កន្សែងអាក់អួលហើយមានបន្ទូលចេញមកថា ម្ចាស់បងប្រហែលជាចោលប្អូនឲ្យស្លាប់បង់តែឯងហើយឬ?
មិនមែនៗ ទេ បងមិននិយាយនឹងប្អូនឯងហើយ បើឯងនិយាយព្រើលៗ ដូចនេះ អ្វីមកបញ្ចូលចិត្តឲ្យនឹកដល់មច្ចុរាជ ប្អូនឯងប្រឈួនបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះតើ មិនប៉ុន្មានថ្ងៃក៏ជា ជា ប្រក្រតីទៅវិញ។
កុំគប្បីនឹកដូចនោះឡើយម្ចាស់បង អាការរោគប្អូនគ្រានេះមិនមែនតិចតួចយ៉ាងម្ចាស់បងសម្គាល់ សមុដ្ឋានរោគនៅក្នុងចិត្ត ហើយដែលនឹងបាត់ទៅបានដោយហេតុពីរយ៉ាង ឯណានីមួយ គឺស្លាប់បង់ឬ។
រានីត្រាស់កាត់សំនួនពាក់កណ្ដាលឡើងថាទៀតហើយៗ ប្អូនឯងនិយាយចេញឈ្មោះសេចក្ដីស្លាប់ទៀតហើយ បងមិនចង់ស្ដាប់ពាក្យប្អូនឯងហើយ។
ល្អហើយ ថាបើដូចនោះ ទូលបង្គំតោងធ្វើមុខក្រាស់លមើល បើម្ចាស់បងប្រទានអភ័យរឿងមុខក្រាស់ ទូលបង្គំនឹងទូលរឿងពិតហើយនឹងបញ្ចេញសេចក្ដីស្ងាត់កំបាំង នៃអាការរោគក្នុងខ្លួនឲ្យទ្រង់ជ្រាប។
សេចក្ដីស្ងាត់កំបាំងអីប្រុសអឺយ ?
ម្ចាស់បងប្រទានទោសទូលបង្គំឬ ?
រានីនឹកឆ្ងល់ មិនដឹងបើនឹងមានសវនិយថាដូចម្ដេច។
ព្រះនាងចូរព្រះហឫទ័យថា ចិត្តអនុជវរទៅដោយសេចក្ដីឈឺចាប់ មានសតិវិបល្លាសនិយាយរវើរវាយទៅ ព្រះនាងទ្រង់សន្និដ្ឋានថា សមុដ្ឋានអាការប្រឈួននៃព្រះអនុជគង់មកពីសេចក្ដីរញ៉ិករញ៉ុក ឬសេចក្ដីខឹងរអ៊ីរអ៊ូ ដើម្បីតែបន្តិចបន្តួចក៏ដរទៅជាធំខ្លាំងឡើងបាន អាចធ្វើឲ្យអ្នកជំងឺមានអាការធ្ងន់ពៀបទៅបានព្រះនាងទ្រង់ចិន្ដាថា គួរលួងលោមសួរយកសេចក្ដីអំពីអនុជរឿងដែលអនុជនឹងកម្ចាយចេញមកនោះ ជាមានសារៈឬគ្មានសារៈដូចម្ដេចក៏តាមការ ការដែលលួងលោមសួរយកសេចក្ដីពិត ដូចនេះ គង់ជាមិនទាស់ខុសអ្វី ព្រះនាងទើបត្រាស់លួងលោមដោយព្រះសូរសៀងដ៏ផ្អែមល្ហែមថា :
កិច្ចក ! បាឯងឈឺអ្វីប្អូនសម្លាញ់បង ចូរប្រាប់បងឲ្យសព្វគ្រប់មកមើល។
កិច្ចក ក៏បញ្ចេញសេចក្ដីស្ងាត់កំបាំងក្នុងចិត្ត ថ្វាយព្រះនាង បងទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ដោយឥតខ្មាសថា ឆោមល្អនៃនាងសៃរិន្ធរីសាវឡិកស្ដេចបង បានចូលមកសន្ធំក្នុងចិត្តទូលបង្គំទាំងថ្ងៃទាំងយប់ ការដែលនាងប្រើចុងភ្នែកក្រឡេកម្ដងៗ ធ្វើឲ្យទូលបង្គំចាប់ចិត្តបដិព័ទ្ធមិនភ្លេច១វេលា តាំងអំពីខណៈដែលបានឃើញវរភក្ត្ររបស់នាងមកទើសនឹងវេលានេះ ទូលបង្គំពេញទៅដោយសេចក្ដីទុក្ខក្ដុកក្ដួលអួលក្នុងឱរា ដោយហេតុត្រូវតាមសរ (សរគឺកាម) របស់នាង។
ទូលប៉ុណ្ណោះហើយ ក៏បណ្ដាលអាក់អួលឈួលឡើង ទឹកព្រះនេត្រស្រក់ប្លុកៗ រានីឃើញព្រះអនុជកន្សែង ក៏ចូលព្រះហឫទ័យថា នេះព្រោះសេចក្ដីស្រឡាញ់ មកគ្របរួបរឹតដួងចិត្តអនុជ ព្រះនាងក៏ទ្រង់ដាស់តឿនអនុជក្នុងរឿងដែលចងចិត្តស្រឡាញ់ ដ៏មិនគប្បី ជាហេតុនាំមកនៅសេចក្ដីអប្បយសថា : បាឯង មិននឹកដល់សេចក្ដីថោកទាបកិត្តិយស និងវង្សត្រកូល ដោយហេតុបន្ទាបខ្លួនទៅផ្ដេកផ្ដិតនឹងនាងទាសីនេះឬ បាឯងធ្វើកេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏ល្អនៃបុព្វបុរសឲ្យសាបសូន្យទៅ នឹងនាំមកនៅសេចក្ដីអប្បយស ដល់ខត្តិយវង្សដ៏ឧត្ដមសក្ដិ ដោយត្រូវនាងទាសីពត់ទាល់តែវរវឹកខួរ ការញញឹមញញែម ឬចោលកន្ទុយភ្នែក ជាសម្បត្តិរបស់ស្ត្រីអ្នកលេង ចូរអ្នកត្រួតត្រាមើលឲ្យល្អ កុំបីទុំស៊ុនមុនស្រគាល កុំបីអាលគ្រុនមុនជំងឺ រឿងនេះ ជាសេចក្ដីអប្រិយបំផុត មិនគួរប្រថុយប្រាណទៅផ្ដេកផ្ដិត សេចក្ដីស្រឡាញ់រមែងមានរាល់រូប អ្នកណាគេមិនឲ្យស្រឡាញ់ តែស្រឡាញ់ឲ្យគប្បី តែលោហិតប្រុសកំលោះកំពុងពេញពាស ច្រើនតែញ៉ាំងសេចក្ដីវឹកវរឲ្យកើតក្នុងចិត្ត ដោយមិនត្រិះត្រួតឲ្យសមគួរ នេះជាហេតុឲ្យខូចសម្មានសក្ដិនៃរាជត្រកូល និងជាមន្ទិលសៅហ្មងដល់គណៈ។
កិច្ចកតប : ទូលបង្គំដឹងរឿងរ៉ាវអស់នេះសព្វគ្រប់អស់ហើយ តែប្រហែលស្ដេចបងនូវមិនទាន់ទ្រង់ជ្រាប មរណកាលរបស់ទូលបង្គំវាចូលមកជិតណាស់មកហើយ បើស្ដេចបងមានបំណងឲ្យទូលបង្គំស្លាប់ ឬនឹងមើលចិត្តទូលបង្គំសោត មិនចាំបាច់ស្ដេចបងនាំយកបរមត្ថចរិយា មកទេសនាច្រកត្រចៀកមនុស្សដែលទៀបនឹងស្លាប់ដូចនេះទេ។
រានីត្រាស់ សេចក្ដីបំណងរបស់បង គឺថានឹងជួយប្អូនឲ្យផុតអំពីសេចក្ដីអប្បយសអាម៉ាស់មុខទាំងនេះជាប្រាកដ តែបងតូចចិត្តណាស់ប្អូន ដែលមកឃើញសណ្ហវាចាពាក្យដាស់តឿនរបស់បង មានតែបក់ភ្លើងគឺសេចក្ដីឆ្កួតតណ្ហារបស់អ្នកឯងឲ្យឆេះរោលរាលខ្លាំងឡើង ហាក់ដូចជាមកញុះប្អូនឯងឲ្យដើរទៅកាន់ផ្លូវវិនាសកម្ម តែបើចេតនារបស់ប្អូនបំណងនឹងយកឲ្យបាន ឬនឹងស្លាប់នោះ បងជាបងនឹងឲ្យប្អូនស្លាប់ម្ដេចបាន ត្រូវតែជ្រោមជ្រែងជួយជីវិតទុកសិន វៀរលែងតែរបស់ហួសវិស័យ។
ត្រាស់ប៉ុណ្ណោះហើយ ព្រះទេពីក៏ចេញអំពីបន្ទប់នោះ មានសោវណីឲ្យហៅនាងស្នំសៃរិន្ធរីៗ ចូលមកគាល់ ឈរចំពោះមុខព្រះទីនាំងចាំស្ដាប់ព្រះសោវណី រានីឃើញនាងចូលមកគាល់ហើយ តែក៏មិនត្រាស់ថាអ្វី ទ្រង់ប្រថាប់ព្រងើយ ដូចជាមានសេចក្ដីមួហ្មងអ្វីក្នុងព្រះហឫទ័យមួយយ៉ាង តែដែលពិត ព្រះនាងកំពុងរិះគិតរកប្រយោគដែលនឹងត្រាស់ចេញមក ព្រោះជារឿងសុខុម និងជារឿងមុខគួរខ្ពើម ព្រះនាងទើបជញ្ជឹងរកផ្លូវមួយស្របក់សិន ទើបមានព្រះសោវណីថា មុខគួរស្ដាយណាស់ណា ដែលមកឃើញកន្យាអ្នកឧត្ដមសម្បូណ៌ដោយគុណសម្បត្តិយ៉ាងនាងមកធ្លាក់ទៅជាទាសី សម្រាប់បម្រើការក្នុងផ្ទះដូចនេះ។
សៃរិន្ធរី តប នេះជាអកុសលកម្មរបស់ខ្ញុំម្ចាស់ វាតាមមកស្នងផល។
រានី ត្រាស់ យើងឃើញច្បាស់ថា នាងឯងមិនមែនជាស្ត្រីធម្មតា ព្រោះមានសរសៃក្រសែលោហិតខៀវច្រើន ស្មើនឹងសរសៃលោហិតរបស់យើង ល្អហើយ នាងគង់ត្រេកអរនាកាលបានស្ដាប់ថា អនុជរបស់យើងមានសេចក្ដីស្នេហានាងឯង ហើយខ្លួនយើងក៏ពេញចិត្ត អនុជ ដែលបានឃើញនាងជាបាទបរិចារិការបស់អនុជ។
ពាក្យនេះមិនធ្វើឲ្យ សៃរិន្ធរី កើតត្រេកអរ ឬនឹកអស្ចារ្យក្នុងចិត្តសោះឡើយ ត្រឡប់ជាធ្វើឲ្យនាងក្រេវក្រោធពិរោធដូចអគ្រនីត្រូវពាយុ ទើបតបព្រះរាជសោវណីថា វាអាម៉ាស់មុខណាស់ព្រះរាជិនី ម្ដេចព្រះមេម្ចាស់មិននឹកដល់រឿងនេះផង ខ្ញុំម្ចាស់មិនបានគិតមិនបាននឹកសោះឡើយថាព្រះមេម្ចាស់នឹងបន្ទាបព្រះអង្គ ចុះលេងក្នុងរឿងអប្រិយនេះ ដែលអ្នកជាទាំងពួងគេមិនដែលនិយាយ ឬប្រព្រឹត្តមកសោះ ខ្ញុំម្ចាស់ទើបនឹងដឹងបានក្នុងវារៈនេះជាដំបូងថា សក្ដិខ្ពស់និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អនោះ វាមិនបានជាប់នៅជាមួយគ្នាជានិច្ចទៅ ព្រះមេម្ចាស់ប្រហែលជាមិនដែលប្រទះឃើញនារីដែលស៊ូលះជីវិតរបស់ខ្លួន ដើម្បីការពាររក្សាកិត្តិយសទុក ប្រហែលជាទ្រង់ធ្លាប់ប្រទះតែស្ត្រីដែលឮតែសំឡេងប្រាក់ក្រើង ក៏ញញឹមដាក់ ហើយបណ្ដាលឲ្យប្រុសបានសម្រេចដូចប្រាថ្នា ខ្ញុំម្ចាស់គ្មានពាក្យអ្វីឡើយ ដែលនឹងក្រាបទូលឲ្យច្រើនទៅជាងនេះ មានតែពាក្យបញ្ចប់ពាក្យដើមបន្តិចទៅទៀតថា អំពីនេះជាដើមទៅ ខ្ញុំម្ចាស់មិនបានជាសាវឡិក គាល់បម្រើព្រះមេម្ចាស់តទៅហើយ មានអំណាចនឹងចង់ទៅណាទៅបានតាមចិត្ត។
រានី ត្រាស់ជាប្រញាប់ថា កុំតូចចិត្តឡើយសាវឡិក ចូលឲ្យអភ័យដល់យើងចុះ ចូលភ្លេចពាក្យដែលយើងនិយាយអម្បាញ់ទៅ កុំខឹងស្របាលឡើយ ចូលយកពែងសុរានេះទៅថ្វាយកិច្ចក ម្ល៉េះប្រហែលជាចាំមើលផ្លូវនាង។
រានី សម្គាល់ថា ដែលសៃរិន្ធរី សម្ដែងអាការក្រេវក្រោធនិងជាមាយាស្រី ព្រះនាងអស់សង្ស័យហើយ ជឿក្នុងព្រះហឫទ័យថា សៃរិន្ធរី គង់ត្រេកអរក្នុងរឿងដែលកិច្ចក មានចិត្តស្នេហាបដិពទ្ធនឹងខ្លួន ហើយជឿថា នាងគង់ត្រេកអរនិងនាំពែងស្រាទៅថ្វាយកិច្ចក សៃរិន្ធរី ដឹងបានជាប្រាកដថា សុរាមួយពែងនេះ ជាឧបាយដើម្បីញ៉ាំងហេតុឲ្យសមផល ឲ្យអ្នកទាំងពីរគឺខ្លួននាងនិងកិច្ចកបានជួបគ្នាស្ងាត់ៗ ក្នុងជាន់ដំបូងនាងគិតរេរា លុះគិតម្ដងទៀតនាងក៏ព្រមទៅ ដោយតាំងចិត្តខ្ជាប់ក្នុងកុសលរាសី ជាកម្លាំងសម្រាប់តទល់អាការកំហែងបង្ខំជម្រៅនៃបុរស នាងក៏ឱនគំនាប់ទទួលយកពែងសុរាអំពីព្រះហស្តរានី ក្នុងខណៈដែលនាងកំពុងដើរចូលទៅកាន់បន្ទប់កិច្ចកនោះ នាងនឹកតែក្នុងចិត្តថា វេលានេះ យើងចូលទៅកាន់ទីចម្រូងចម្រាស ដូចចូលទៅក្នុងរង្វង់ស្នែងសត្វ យើងមិនដឹងបើនឹងប្រតិបត្តិដូចម្ដេចឲ្យរួចខ្លួន បើយើងទទឹងអាជ្ញារានីសោត ទោសទណ្ឌនឹងធ្លាក់លើខ្លួនយើង ឥឡូវនឹងប្រថុយទៅរកកិច្ចក សេចក្ដីសៅហ្មងនឹងមានដល់ខ្លួនយើងៗ នឹងគេចវេះទៅផ្លូវណាមិនរួចហើយ ប្រសិនបើយើងប្រតិបត្តិតាមបញ្ជារានី អ្នកណានឹងធានាបានថា ការចូលទៅក្នុងបន្ទប់ស្ងាត់តែពីរនាក់ ហើយគ្មានគ្រឿងការពារខ្លួនផង វានឹងមិនឲ្យទោសដល់ខ្លួនយើងម្ដេចបាន អ្នកណានឹងធានាបានថា កិច្ចកនឹងមិនធ្វើអី រឿងនេះសូម្បីតែស្រីអ្នកព្រៃដែលស្ដួចស្ដើងចរិយាសម្បត្តិវាក៏គង់ខ្លាចច្រើនស្មើនឹងខ្លាចខ្លា តែទោះបីដូចម្ដេចក្ដី យើងនឹងព្យាយាមរក្សាកិត្តិយសរបស់យើងទុកដោយពេញកម្លាំង ដែលនឹងរក្សាបាន ទោះបីបង់ជីវិតក៏តាមការ សូមព្រះជាម្ចាស់លើស្ថានសួគ៌ចូលជួយអភិបាលខ្ញុំម្ចាស់ក្នុងគ្រានេះ។
ដោយសេចក្ដីគិតយ៉ាងនេះជាគ្រឿងឃុំចិត្ត នាងក៏ប្រថុយឈានជើងចូលទៅកាន់បន្ទប់កិច្ចក ឯហេតុការណ៍ដែលកើតឡើងនោះ វាក៏មិនខុសអីនឹងដែលនាងស្មានទុក កិច្ចកកាលឃើញនាងចូលទៅតែម្នាក់ឯង ក៏នឹកញញឹមប្រិមប្រិយក្នុងចិត្តក្រោកឡើងស្ទុះទៅនឹងឱបនាងៗ គ្មានអាវុធនឹងការពារខ្លួនពិត តែនាងប្រុងខ្លួនទុកតស៊ូដោយកម្លាំងកាយ នាងទះតប់ខ្វាចខ្ញាំ ត្រដររបូតអំពីដៃកិច្ចក ដែលកំពុងស្រវឹងសុរា រត់ចេញអំពីបន្ទប់។
ព្រះចៅក្រុងវិរាជវេលានោះ កំពុងប្រថាប់នៅក្នុងព្រះទីនាំងវិនិច្ឆ័យ ខណៈនោះមានស្ត្រីម្នាក់ ស្រែករត់ចូលទៅមុខព្រះទីនាំង ចូលទៅដល់បល្ល័ង្កគង់ ដោយអាការអាចហ៊ាននឹងស្រែកថា អយុត្តិធម៌ អយុត្តិធម៌ដ៏លាមក កើតឡើងក្នុងម្លប់សាលាយុត្តិធម៌ហើយ ព្រះរាជាអើយកាលស្ត្រីភាពអ្នកមានកម្លាំងតិច គ្មានទីពឹងពាក់ មកត្រូវញាំញីសមានសក្ដិលេងតាមអំពើចិត្ត ក្នុងខាងក្នុងកំផែង ៤ជាន់នៃព្រះបរមមហារាជវាំងរបស់ព្រះអង្គដូចនេះ សេចក្ដីវិនាសសសៀរចូលជិតព្រះអង្គណាស់ហើយ។
គ្រានោះមានមហាតលិកម្នាក់ ព្យាយាមបណ្ដេញនាងចេញអំពីនោះ ហៅនាង មេចម្កួត មេកំព្រើល និយាយព្រើលៗ ខណៈនោះ កិច្ចកក៏តាមចូលមកក្នុងព្រះរោងគាល់ ចាប់សក់នាងដឹកយកទៅអំពីទីប្រជុំនោះ បណ្ដាអ្នកប្រជុំអម្បាលនោះមិនទាន់ដឹងថា តើហេតុរឿងអ្វីឡើយ កាលកិច្ចកអូសចូលតៅក្នុងវាំង សៃរិន្ធរីបានស្រែករហូតផ្លូវសុំឲ្យប្រុសម្នាក់ឈរនៅជិតនោះជួយ ហើយមើលទៅដូចជាស្គាល់ប្រុសនោះផង តែខាងប្រុសនោះឃើញថាមិនគប្បីនឹងធ្វើអ៊ឹកធឹកវឹកវរកណ្ដាលផ្លូវថ្នល់ គ្រាន់តែខ្សឹបប្រាប់នាងថា ឲ្យនាងធ្វើមាយាឱនលំទោន ព្រមតាមគេទៅសិនទៅដល់វេលារាត្រីនឹងមានពួកមកជួយ មកនៅជិតៗនាង ដើម្បីនឹងជួយឲ្យរួចអំពីសេចក្ដីអប្បយស។
សៃរិន្ធរី ក៏ប្រតិបត្តិតាម នាងស្ងៀមមិនមានសម្ដែងការទទឹងតទៅ ដើរតាមកិច្ចក ចូលទៅក្នុងបន្ទប់ដោយស្រួល កាលទាំងពីរចូលទៅផុតហើយ កិច្ចកក៏ចាក់គន្លឹះទ្វារគ្រឹប ហើយពោលប្រលោមនាងថា កុំណា៎ កុំកាត់មេត្រីក្ដីស្នេហារបស់បងឡើយ វង់ភក្ត្រដ៏ត្រឡុងដូចវង់ខែនេះមកបណ្ដាលឲ្យបងវង្វេងស្មារតីទៅ ក្ដីស្នេហាដ៏ធ្ងន់មហិមាស្មើមហាបរពត បានមកគ្របសង្កត់ហឫទ័យរបស់បង វេលានេះខ្លួនបងធ្លាក់ទៅជាទាសនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់ហើយ គ្មានអ្វីនឹងបន្ធូរបន្ថយទៀតទេ ក្រៅអំពីនាងព្រមព្រៀងទទួលបដិព័ទ្ធប៉ុណ្ណោះ កុំខឹងស្របាលឡើយណាស្រស់ស្រី បងសូមផ្ញើមេត្រីក្ដីស្នេហាផង កុំឲ្យបងស្លាប់បង់អសោចអសារឥតការ។
លំដាប់នោះ កិច្ចកខិតចូលជិតលាព្រះពាហា ជាទីបបួលឲ្យនាងឱប ហើយលោមតទៅទៀតថា សូមឲ្យបងឱបរឹតផ្ដិតទ្រូងបន្តិចស្រស់ស្រី ដើម្បីបន្ទោបង់នៅសេចក្ដីក្រហល់ក្រហាយដែលរុំរឹតចិត្តបង តអំពីនោះទៅ បងក៏ជារបស់នាងៗ ក៏ជារបស់បង ជានិរន្តរទៅណាពៅព្រលឹង។
សៃរិន្ធរីញញឹមដោយឧបាយ ហើយក៏ស្ងៀមនៅ មិនបានតបតសំដី កិច្ចកក៏និយាយប្រលោមតលួងទៅថា សេចក្ដីអៀនខ្មាសឃើញប្រាកដនូវទឹកមុខយុវតីសៃរិន្ធរី វាមកអុជកងអគ្រនីក្នុងទ្រូងបងឲ្យរោលរាល កុំគេចមុខដ៏បំព្រងដូចដួងខែអំពីការសម្លឹងរបស់រៀមឡើយ កុំស្ងាត់កុំស្ងៀមសម្ដីពីរោះស្រណោះសោតទ្វារ ចូលប្ដេជ្ញាមកតែមួយម៉ាត់ អំពីវរឱស្ឋដ៏ប៉ប្រិមដូចទទឹមព្រាយ ក៏អាចនឹងជួយរំសាយទុក្ខនឹងជ្រោមជ្រែងជីវិតបងឲ្យគង់នៅបាន។
ក្នុងទីបំផុតសៃរិន្ទរីក៏ស្នងវាទីថា : ម្ដេចទ្រង់ប្រញាប់ប្រញាល់ម្ល៉េះ ចាំឲ្យយប់យាមសន្ធិយាសិនខ្ញុំម្ចាស់នឹងទៅណា។
នាង ដឹងបានដោយក្រណាស់ សម្រាប់ចិត្តអ្នកគូរស្រឡាញ់កំពុងពេញជ្រួលគ្រប់ខណៈដង្ហើមចេញចូល នឹងបង្អង់ចាំវេលានេះវេលានោះៗ នឹងប្រែថាម្ដេច កិច្ចក តបដោយសំឡេងញ័ររន្ថាន់។
សេចក្ដីខ្មាសក្នុងខណៈនោះពន់ពេក តែនាងក្លែងតែងឧបាយធ្វើមុខញញឹម ហើយឲ្យពាក្យបដិញ្ញាណថា នឹងមករកក្នុងវេលាព្រលប់យប់នេះមិនខាន សូមទានឲ្យតែបន្ធូរបន្ថយសិន។
កិច្ចកនិយាយម្ដងទៀតក្នុងទីបំផុតថា បងគាប់ចិត្តអំណរគុណជាបំផុត មធុរសកថាប៉ុណ្ណោះ អាចជួយរក្សាដួងចិត្តជីវិតបងឲ្យគង់នៅបានឃើញពន្លឺព្រះអាទិត្យតទៅ ខណៈនេះបងត្រឡប់ដឹងខ្លួនដូចអំពីដើម ជីវិតរបស់បងប្រសិនជាមានប្រយោជន៍ដល់នាង សូម្បីតែបន្តិចបន្តួចក្ដី បងស៊ូលះឲ្យប្អូន។
សម្រាប់ចិត្តគូស្រឡាញ់ ដែលកំពុងស្រឡាញ់ថ្មីៗ ក្ដៅៗឃើញថា វេលាដែលកន្លងទៅយឺតយូរជាបំផុត ចូលបែបតម្រាភាសិតថា រាល់ៗម៉ោងដែលកន្លងទៅម្យឺតៗនោះឃើញដូចជាយឺតយូរស្មើនឹងអាយុកាល បីដូចជាតា កង់រថព្រះអាទិត្យជាប់ភក់ផុងដូចនោះ ទោះបីដូចនោះក្ដី រាត្រីកាលដែលកិច្ចកក្រវើនរន្ថាន់ក្នុងចិត្ត ក៏បានមកដល់ក្នុងទីបំផុត វេលាសន្ធិយាចរមកដល់ មានស្រមោលងងឹតព្រិលឆៀងទៅខាងខ្មៅ បានជួយឧបត្ថម្ភ ទឹកចិត្តកិច្ចកកំពុងដើរញាប់តឹកៗ ឲ្យរីករាយឡើងបានបន្តិច ដោយមានសេចក្ដីសង្ឃឹមបង្កើតឡើង តែមកដល់ត្រង់នេះហើយឃើញនាឡិកា ហាក់ដូចជាដើររឹតតែយឺតយូរជាងសព្វដង កិច្ចកផ្ទំលើព្រះទែនប្រុងឥន្ទ្រីយ៍រវៀសរវៃ ចាំស្ដាប់សូរជើងនាងឆោមលម្អនឹងឈានជើងចូលទៅរកខ្លួន ក្នុងទីបំផុតទ្វារបន្ទប់នោះ ក៏សន្សឹមៗ បើកបន្តិចៗ រូបស្រស់បំព្រងតែងខ្លួនទងវងជរជាយបានចូលទៅដល់ក្នុងបន្ទប់នោះ កិច្ចកក្រឡេកឃើញញញឹមញញែមក្រោកឡើងអង្គុយ ហើយអញ្ជើញនាងឲ្យអង្គុយក្នុងរង្វង់ដៃ នាងសន្សឹមៗ ដើរចូលទៅកាន់ទីព្រះទែន ដោះគ្រឿងតែងកាយជាន់ក្រៅចេញភ្លាម យីអើមិនមែនស្រីទេតើ កិច្ចកឃើញច្បាស់ទៅជាអ្នកចម្បាំងម្នាក់រូបសម្បើមមកឈរនៅមុខគេ ហើយស្រែកគំរាមថា អាខ្មោចឥតខ្មាស អាឯងមិនដឹងទេឬ ជាស្ត្រីបរិសុទ្ធិមិនលក់កិត្តិយសរបស់ខ្លួន ព្រោះឃើញលាភ ឥឡូវអាឯងចូលត្រៀមខ្លួនរឿងចិត្តខ្មៅរបស់អាឯង ដើម្បីចុះទៅកាន់និរយភូមិជាឆាប់។
និយាយតែប៉ុណ្ណោះ គេក៏ចាប់កិច្ចកកន្ត្រាក់អំពីព្រះទែនប្រហារជីវិតដោយក្ដាប់ដៃដ៏មានឫទ្ធិស្លាប់បង់ ភីម អ្នកក្លែងខ្លួនជាស្ត្រី ក៏ប្រវាឡើងកំផែងវាំងកិច្ចក ចុះទៅដេកព្រងើយ គ្មានអ្នកឯណានីមួយក្នុងវាំងនោះ ដឹងថាមានហេតុកើតឡើង។
ព្រឹកឡើងទាល់តែថ្ងៃហួស បន្ទប់ទីបន្ទំកិច្ចកនៅតែបិទ អ្នកទាំងពួងសង្ស័យមានម្នាក់ទទួលសោវណីទៅពិនិត្យមើល ដើម្បីឲ្យដឹងជាហេតុដូចម្ដេច កាលបើកទ្វារចូលទៅ អ្នកបម្រើនោះក៏ទច់ង៉ក់ធ្វើភ្នែកគ្រលួង ព្រោះឃើញសពកិច្ចកដេកស្ដូក លោហិតច្រាលពាសទាំងល្វែង នឹងប្រឡាក់ទៅតាមខ្លួនសព កាលសេចក្ដីនោះជ្រាបទៅដល់ព្រះញាតិវង្ស ក៏ភ្ញាក់ផ្អើលតែរាល់គ្នា រានីជាព្រះជេដ្ឋភគិនី ក៏ទៅជាខ្យល់ចាប់បាត់ស្មារតី ដោយអំណាចទោសឃោរឃៅ អ្នកអម្បាលនោះក៏រករឿងចោទថា នាងទាសីជាអ្នកសម្លាប់ តែមិនមានស្មរបន្ទាល់ល្មមយកជាការពិតបានព្រោះមានសេចក្ដីឃើញថា រឿងឃាតកម្ម ប្រុសមានរូបរាងមាំមួនយ៉ាងកិច្ចកនេះ ស្ត្រីមិនអាចនឹងធ្វើបាន ទោះបីដូចនោះក្ដី មនុស្សទាំងឡាយក៏មិនអស់សង្ស័យ នូវមានសេចក្ដីឃើញថារឿងឃាតកម្មគ្រានេះ ជាករណីហេតុស្ងាត់កំបាំង តែរានីទ្រង់សង្ស័យ ត្រង់ដែលថា សៃរិន្ធរីជាអ្នកដើមហេតុ ដោយហេតុនេះព្រះនាងមិនបានបិទបាំងរឿងសង្កានេះទុក តែងត្រាស់ប៉ោចៗ ជាញយៗ ថាតែឃើញមុខនាងទាសីកាលណាឲ្យនឹកជិននឹកស៊ីក្នុងចិត្ត ព្រោះតែឃើញហើយ បណ្ដាលតឿនព្រះហឫទ័យឲ្យព្រះនាងនឹកដល់មរណកម្មរបស់ព្រះអនុជ ក្នុងទីបំផុតព្រះរាជាក៏ត្រូវខ្យល់កួចត្រឡប់ត្រឡិននាំឲ្យជឿពាក្យព្រះមហេសី ត្រាស់ឲ្យចងដៃចងជើងសៃរិន្ធរី នាំយកទៅដុតទាំងរស់ ព្រមនឹងសពកិច្ចកលើជើងថ្ករជាមួយគ្នា។
ឯនាងទាសីសៃរិន្ធរី ត្រូវគេផ្ចាញ់ផ្ចាលជាច្រើនម៉ោង ដើម្បីនឹងឲ្យនាងទទួលសារភាពតាមពិត តែនាងខំអត់ធន់ទារុណកម្មនោះ ដោយសេចក្ដីមានះក្លាហាន ដោយឈ្វេងយល់ច្បាស់ថា ពួកបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍នឹងមកជួយនាងឲ្យរួចអំពីភ័យក្នុងវេលាមានឱកាស ការដែលត្រូវចងដៃចងជើងរឹតក្រញុះ ដូចជាគេចងជ្រូកនោះ មិនធ្វើឲ្យរានីមានសេចក្ដីសង្វេគវេទនាសោះ ព្រោះក្នុងវេលានោះ ព្រះនាងពេញទៅដោយសេចក្ដីទុក្ខសោក និងស្រណោះស្ដាយព្រះអនុជដែលសុគតទៅ និងដិតចិត្តនឹងនាងទាសីជាទម្ងន់។
លំដាប់នោះ គេនានាងទៅកាន់សុសានប្រទេស (ទីដុតខ្មោច) មានទាហានប្រមាណ ៥០នាក់ឃុំខ្លួននាងទៅ ដើម្បីការពារមិនឲ្យនាងរត់ និងចាំការពារមិនឲ្យពួកញាតិរបស់នាងមកដណ្ដើមយកខ្លួននាងទៅបាន។
ទីមេន (មេន គឺមេរុ) នោះគេបានចាត់ចែងតម្កល់ជើងថ្ករ ត្រៀមទុកថ្វាយព្រះភ្លើងសពកិច្ចក ចំណែកឯនាងក៏ត្រូវបង្គាប់ឲ្យឡើងទៅដុតខ្លួនសម្លាប់លើជើងថ្ករនេះ ព្រមនឹងសពកិច្ចកដែលគេចោទថានាងជានាក់សម្លាប់ តែមុននឹងឡើងទៅលើជើងថ្ករ គេបានអនុញ្ញាតឲ្យនាងប្រការសិតសេចក្ដីឯណានីមួយ មុនវេលាលាស្លាប់ ថាបើនាងមានបំណងនឹងពោលបច្ឆិមវាចា លំដាប់នោះនាងក្រោកឡើងឈរដោយអាចហាន ហើយនិយាយសំឡេងយ៉ាងច្បាស់លាស់ មិនមានរន្ធត់ថា :
ម្នាលសុភាពបុរសទាំងឡាយ ប្រសិនជាអ្នកមកនឹកមួយរំពេចមើលថា បើមាតា ឬបងស្រី ប្អូនស្រី បុត្រី របស់អ្នក បាននូវសេចក្ដីអាម៉ាស់មុខ ព្រោះប្រុសដែលស្លាប់ទៅនេះ ទាំងនាងនោះឯងក៏មិនពេញចិត្តនឹងយកសម្មានសក្ដិរបស់ខ្លួនមកប្ដូរនឹងប្រុសនេះ ដូចយ៉ាងខ្លួនខ្ញុំនេះ តើអ្នកនឹងចងដៃចងជើងយកនាងទៅដុតទាំងរស់ ព្រោះហេតុដែលនាងព្យាយាមនឹងការពារសេចក្ដីបរិសុទ្ធរបស់នាងឬ ខ្ញុំជឿថា អ្នកទាំងពួងគង់នឹងប្រកែកព្រមគ្នាថា នឹងមិនធ្វើដល់នាងឡើយ ថាបើដូចនោះសោត ហេតុម្ដេចស្ត្រីកម្សត់គ្មានផ្ទះសម្បែង គ្មានញាតិវង្ស គ្មានអ្វីបរិភោគចិញ្ចឹមជីវិត រស់នៅដោយត្រដរ ដោយអ្នកដទៃឲ្យទាន មកត្រូវទោសដូចនេះ ខុសនឹងអ្នកទាំងពួង ក្នុងមួយវេលាឬពីរបីមីនុតទៀត ខ្ញុំនឹងផុតជីវិតគ្មានខ្លួន តែចិត្តរបស់ខ្ញុំនឹងរង្គាត់ទៅក្នុងលោក ចិត្តរបស់ព្រហ្មចារិនី មិនចេះស្លាប់។
លុះនាងនិយាយចប់ចុះផុតមាត់ ឃើញបុរសម្នាក់ខ្មៅធំមាំរត់សំដៅទៅមាត់ទន្លេ ត្រង់ទីដែលនឹងថ្វាយព្រះភ្លើងសព កិច្ចកស្រែកបណ្ដើរថា ខ្លួនគេកាន់រាជសារមក ដោយមានកិច្ចដ៏ប្រញាប់ គេរត់ចូលមកយ៉ាងលឿនៗ ទាល់តែអ្នករក្សាការនឹងហាមឃាត់ ឬសួរយកសេចក្ដីមិនទាន់ៗដឹងជាអ្នកនោះមកល្អ ឬមកអាក្រក់ គេក៏ដល់មកទីប្រជុំជន រត់កាត់ហ្វូងអ្នករក្សាការដែលឈរ ត្រៀមជុំវិញ ក្របីដែលកាន់នៅដៃក៏វាត់ឆ្វេងវ័ធស្ដាំ ត្រូវដាច់កធ្លាក់អំពីកាយរណែល ហើយស្រែកប្រកាសដោយសំឡេងដ៏ខ្លាំងថា ៖
កិច្ចរបស់យើងដែលមកទាំងប្រញាប់ប្រញាល់នេះ ក៏គឺនឹងមកជួយស្ត្រីដែលជាប់ចំណងនេះ កិច្ចតទៅទៀត គឺនឹងសម្ដែងឲ្យមនុស្សទាំងឡាយឃើញថា ដែកតូចមុខមុតនោះ (យកដៃចង្អុលទៅក្របី) នឹងប្រហារក្បាលអ្នករាល់គ្នាឲ្យកំបុតទៅបាន។
និយាយដូចនោះហើយ គេក៏ស្ទុះប្រវាឡើងទៅលើជើងថ្ករទៅជួយស្រាយសៃរិន្ធរី ហើយនាំចុះមក វេលាត្រឡប់មក បានកាប់សម្លាប់គ្នានឹងពួកអ្នករក្សាការ១ភ្លេងធំ គេវ័ធឆ្វេងក្របែលស្ដាំដោយក្របីសម្រាប់ដៃខ្លះ ដាច់ដៃខ្លះ ដាច់ជើងស្លាប់ទៅប្រមាណ ២០នាក់ ឈាមបាចប្រសាចពាសមាត់ទន្លេ ទីឈាបនកិច្ចក្លាយទៅជាទីចម្បាំង ពេលទៅដោយលោហិតមនុស្ស អ្នករស់រួចជីវិតទៅក៏មិនប្រមាណនាក់ អ្នកដែលរួចអំពីមុខក្របី ក៏គឺអ្នកដែលគេចរត់ទៅជាមុន ស្រេចការកាប់សត្រូវដោយកម្លាំងក្លាមុខគួរព្រឺព្រួចប៉ុណ្ណោះហើយ បុរសនោះក៏ត្រកងសៃរិន្ធរីដាក់លើស្មាលីរហិចយាត្រាទៅ ក្នុងរយៈផ្លូវឆ្ងាយផុតកន្ទុយភ្នែក។
ភាគទី ៩
ពួកកុរុចូលជាន់ដែនវិរាជ
ក្នុងរវាងឆ្នាំទីបំផុតនៃការនិរទេសបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ ទុរយោធន៍បានព្យាយាមស៊ើបរក ទីសំណាក់ពាក់ពួនលាក់ខ្លួនពួកបាណ្ឌវជានិច្ច ចំណែកឯបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ក៏ពឹងពួនលាក់ខ្លួនយ៉ាងសុខុម គ្មានអ្នកណាដឹងដំណឹងឬឮរហើបរហាយសោះដូចប្រាកដហើយខាងដើម គ្រប់ៗ ពួកកងក្រវែលដែលទុរយោធន៍ប្រើទៅឲ្យក្រវែលស៊ើបរកដំណឹងនោះ បានត្រឡប់វិលទៅវិញដោយប្រាសចាកផលដែលបំណងប៉ងមក ទៅថ្លែងការណ៍ថ្វាយទុរយោធន៍ថា ពួកគេបានខ្មីឃ្មាតចេញទៅស៊ើបរកខ្លួនគ្រប់កន្លែងដែលមនុស្សអាស្រ័យនៅ និងក្នុងដែនដងព្រៃរហោឋានមិនបានប្រទះយុធិស្ឋិរ ឬគ្រាន់តែឮដំណឹងរសឹបរសៀបសោះ ទុរយោធន៍ទ្រង់សម្គាល់ថា សត្វសាហាវក្នុងព្រៃគង់ខាំស៊ីបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ទាំងប្រាំទៅហើយ ព្រោះពួកដែលត្រូវនិរទេសចាកនិវេសន៍ស្ថានទៅដើរព្រៃ មិនដែលរួចពីខ្លាខាំស៊ី ទុរយោធន៍រឹតតែជឿ ហើយទុកចិត្តជាខ្លាំងឡើងរាល់វេលាថា ពួកបាណ្ឌវគ្មានខ្លួនហើយ ទាំងនេះព្រោះព្រះហឫទ័យរបស់ទ្រង់ប្រាថ្នាតែឲ្យគូបដិបក្ខសូន្យទៅអំពីផែនដី ទើបស្រូតទុកដាក់ឲ្យទៅជាដូចនេះដូចនោះជាមុនឯទោណអាចារ្យ គ្មានចិត្តព្យាបាទបំណងស៊ីសាច់ច្របាច់ឈាមដូចនោះទេ ទាំងភីស្ម ដែលមានព្រះកេសាស្កូវព្រោង ក៏ដូចគ្នា មិនទ្រង់ជឿសោះថាបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍អស់ព្រះជន្ម ព្រះអង្គមានព្រះជន្មាយុកាល ៨០ឆ្នាំហើយ កិច្ចការទាំងពួងទ្រង់ត្រិះរិះរកហេតុផលឲ្យឃើញជាក់ស្ដែងសព្វគ្រប់ ទើបបញ្ចេញវាចាក្នុងរឿងនេះ ក៏ទ្រង់រំឭកថា កុំអាលសន្និដ្ឋានដោយរួសរាន់ហួសទៅ ទ្រង់ទុកព្រះហឫទ័យថា ពួកបាណ្ឌវកាលមានអាវុធគ្រប់ដៃដូចនោះ ក៏ឈ្មោះថាមានពួកច្រើននៅក្នុងខ្លួនសត្វសាហាវយង់ឃ្នង មិនមែនមកប្រឡងរិទ្ធិពាធាយាយីបានដោយងាយៗទេ ទ្រង់អាចតស៊ូមនុស្សឬសត្វសាហាវរាប់ដោយចំនួនរយពាន់ នាយខ្មាន់ធ្នូយ៉ាងអរជុនជឿថា គង់ជាមិនត្រូវសឹកលបប្រទូសរ៉ាយបាន ព្រះហឫទ័យភីស្ម ទ្រង់ព្រួយតែទុរយោធន៍វិញ ក្រែងសត្រូវលបវាយបាន ដោយមិនដឹងខ្លួន ព្រោះមកប្រមាថជឿថា សត្វសាហាវខាំបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ស្លាប់បង់ហើយ ក្រិបាចារ្យ ក៏ឃើញត្រូវគ្នានឹង ទោណាចារ្យ និងភីស្ម គេមិនបានសម្ងំទុកតែក្នុងចិត្ត កាលទុរយោធន៍ត្រាស់សួររឿងនេះ ក៏ក្រាបទូលមូលមតិតាមត្រង់ៗ ចំពោះព្រះភក្ត្រថា ៖
ទូលព្រះបង្គំមានសេចក្ដីកង្វល់អំពល់ចិត្ត គិតដល់រឿងនិរាសភ័យនៃព្រះអង្គពន់ពេក មិនសូវជាទៅនឹកដល់បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ដែលជឿថាប្រាសចាកភ័យ មានជីវិតរស់នៅដល់សព្វថ្ងៃនោះទេ ព្រះករុណា ព្រោះទោះបីអាក្រក់ល្អ ក៏ជារឿងរបស់គេ ក៏ឥឡូវឆ្នាំទី១៣ នៃការនិរទេសទៀបនឹងអស់ហើយ គួរតែព្រះអង្គព្យាយាមផ្សះផ្សាការបាក់បែកគ្នាជាយូរឆ្នាំហើយនេះ ឲ្យដាច់ស្រេចទៅ នឹងបានជាផ្លូវសុខកាយសប្បាយចិត្ត មិនតោងភ្ញាក់ផ្អើលតទៅ មិនដូចនោះនឹង….. តែទូលព្រះបង្គំក្រែងព្រះហឫទ័យដែលនឹងក្រាបទូលរឿងពិត ដែលវានិងមកផ្ដាច់ជីវិតយកទៅក្នុងថ្ងៃឯណានីមួយក្នុងវេលាក្រោយ។
ចារបុរស (អ្នកស៊ើប) ដែលទុរយោធន៍ប្រើទៅស៊ើប បានសេចក្ដីល្អិតល្អមកហើយ តែកាលឃើញថា ខ្លួនប្រកែកនឹងគេមិនរួច ទើបក្រាបទូលថា ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំបានព័ត៌មានដ៏ល្អ គួរនឹងនាំមកក្រាបទូលឲ្យទ្រង់ជ្រាប យុធិស្ឋិរអស់ព្រះជន្មហើយជាប្រាកដ នៅមានព័ត៌មានល្អជាងនោះទៀត គឺកិច្ចកកុមារ ប្អូនថ្លៃព្រះចៅវិរាជ ក៏ស្លាប់ដោយដៃមនុស្សកំណាចប្រហារបង់ហើយ ទូលព្រះបង្គំត្រេកអរនឹងសង្ឃឹមទុកថា មិនប៉ុន្មានថ្ងៃ ទង់ជ័យនៃពួក កោរព ដ៏ថ្កើងរិទ្ធិ នឹងទៅប្រតិស្ឋានលើកំពូលប្រាសាទ ព្រះចៅវិរាជរលាស់កន្ទុយយ៉ាងរំភើយ។
ទុរយោធន៍នឹកញញឹមប៉ប្រិមក្នុងកមលហឫទ័យ ដូចយ៉ាងកូនក្មេងកំពុងពេញពាល ត្រាស់ឲ្យរៀបកងទ័ពត្រៀមទុកដើម្បីនឹងលើកទៅវាយក្រុងវិរាជ ឲ្យសព្វគ្រប់ព្រមទាំងទាហានទាំងគ្រឿងយុទ្ធភណ្ឌ។
តមកពីរបីវេលា កងទ័ពកុរុមានសុសរម័ន អ្នកក្លៀវក្លារឹងរិទ្ធិក្រៃក្រៀងហ៊ានជាមេទ័ព បានលើកទ័ពយាត្រាត្រង់ទៅក្រុងវិរាជ សុទ្ធតែកងទ័ពដែលបានតាក់តែងយ៉ាងឯកគ្រប់ប្រការ ចាត់យ៉ាងផ្ចិតផ្ចង់តាំងពីផែនទីសម្រាប់ដើរទ័ពចូលទៅវាយនិងការពារខ្លួន រហូតដល់ឡេវអាវពលទាហាន ចាត់ល្អរៀបរយដោយបែបៗ គ្រប់យ៉ាង តាំងពីកាលណាមក កងទ័ពកុរុដែលលើកចេញពីក្រុងទៅ មិនដែលសម្ដែងអាការក្លារីករាយ ហើយនឹងបំណងយកជ័យជម្នះដូចនេះ រឿងសេចក្ដីស្លាប់កណ្ដាលសង្គ្រាមនោះ គេមិនបានគិតយកមកជាអារម្មណ៍ក្នុងចិត្តសោះឡើយ គេបញ្ជូនចិត្តឈោងចំពោះដល់ទីយុទ្ធភូមិឥតមានរួញរា មានតែស្រើបស្រាលសាទរហ៊ោកញ្ជ្រៀវអឺងអាប់ស្ទើរផ្កាប់ផែនពសុធា សេចក្ដីក្លាហានដូចនេះ លោកវាយតម្លៃថ្លៃជាងសេចក្ដីប្រាថ្នានៃអ្នកមានចិត្តលោភគិតតែខាងបាន។
គ្រានោះព្រះចៅវិរាជបានទទួលថ្លែងការណ៍ថា សឹកលើកចូលមកជាន់ដែនវិរាជ ទ្រង់មានបញ្ជាឲ្យរួបរួមទាហាន ដើម្បីនឹងលើកទៅតទល់សឹកនឹងកម្ចាត់ឲ្យជ្រុះស្រឡះទៅអំពីដែន កុំឲ្យសឹកចូលមកដល់ក្រុងជាមុនទ្រង់ដំណើរកងទ័ពទៅទទួលសឹកនៅទីកណ្ដាលវាលធំ កងទ័ពទាំងសងខាងបានមកប្រទះប្រទល់មុខគ្នានៅទីនោះ ឈប់បង្អង់ស្ងៀមចាំស្ដាប់អាណត្តិសញ្ញា នឹងចូលធ្វើការតយុទ្ធគ្នា កងទ័ពទាំងសងខាងឈរប្រឈមទល់មុខគ្នា បីដូចជាថា អ្នកបញ្ជាកងទ័ពទាំងសងខាង កំពុងតាំងគ្រឿងថតរូបកងទ័ពមុខរបស់ខ្លួនដូចនោះ មួយស្របក់សុសរម័ន អ្នកបញ្ជាការកងទ័ពកុរុស្រែកប្រកាសថា ច្បាំង រន្ទះសំឡេងឮច្បាស់ទៅដល់កងទ័ពម្ខាង លំដាប់នោះកូនសរដូចគ្រាប់ភ្លៀង ក៏រត់វឺវូលើនភាកាស ពួយប្រជួសប្រច្រាសគ្នាទៅត្រង់ទិសទាំងសងខាងទង្គិចគ្នាឮសូរឆាតៗ ឆាប់ៗ ក្នុងកណ្ដាលវេហា កូនសរខ្លះក៏ទៅត្រូវរាងកាយទាហានខាងសឹក កូនសរខ្លះ ក៏ធ្លាក់ដល់ដីឥតមានត្រូវការបច្ចាមិត្ត ទាំងពីរពួកក៏សង្ខុញចាប់ជិតប្រកិតចូលទៅកល់បីដូចលលកសមុទ្រ បុករុកលោលោតចូលទៅប្រហារគ្នានូវគ្នាដោយកូនសរ កាន់តែក្រាស់ឡើងៗ ដោយលំដាប់ ឮសូរសព្ទអ៊ឹកធឹកគឹកកងខ្លាំងឡើងៗ ស្ទើរកក្រើករំពើកទាំងផែនពសុធា ចុងក្រោយមកយោធាទាំងសងខាងក៏ចូលប្រឡូកតស៊ូគ្នា ដោយដាវលំពែងអាវុធខ្លីសម្រាប់ដៃ។
មេទ័ពទាំងសងខាង មិនតែដេញពលក្នុងបង្គាប់បញ្ជាខ្លួនឲ្យចូលប្រឡូកគ្នាប៉ុណ្ណោះ ខ្លួនឯងទាំងពីរប៉ែកបានច្បាំងផងដូចយ៉ាងពលទាហានកូនសរមេទ័ពខាងកុរុបាញ់មកត្រូវព្រះកាយព្រះរាជាវិរាជ មានរបួសបន្តិច សូម្បីត្រូវមានរបួសហើយក្ដី ទ្រង់ក៏នៅសម្ដែងសេចក្ដីក្លាហានច្បាំងរឿយទៅ ដើម្បីនាំសម្រើបចិត្តពលទាហានច្បាំងតទៅ សូម្បីទ្រង់យកព្រះហឫទ័យទុក្ខដាក់ម្ល៉ោះក្ដី ក្នុងជាន់ដំបូងនេះ នឹងផ្ទឹមមុខទាហានកុរុមិនបាន ព្រោះកងទ័ពវិរាជទន់ហាត់ ឬថាមិនសូវប្រសប់ក្នុងយុទ្ធវិធីក៏ថាបាន សេចក្ដីខនេះធ្វើឲ្យឃើញផលក្នុងខណៈនោះ គឺទាហានក្រុងវិរាជចេះតែថយក្រោយ រុកទៅមុខទើសទើរទៅមិនរួច ថយទៅតាំងមាំហើយក៏របេះៗ ថយចូលទៅទៀត ក្នុងមិនយូរប៉ុន្មានក៏ថយផាយទៅតែម្ដង ទាល់តែឃើញថា ទប់ទល់កុរុមិននឹង។
តមកបន្តិច សុសរម័ន ចាប់ព្រះរាជាវិរាជបានក្នុងទីចម្បាំងពន្ធនាការនាំយកទៅទុកក្នុងកងទ័ពកុរុ ទាហានកុរុសប្បាយចិត្តរកអ្វីប្រៀបគ្មានស្រែកហ៊ោ ជយោៗ ឮសូរសព្ទគឹកកងស្ទើរផ្អៀងផែនប្រថពី កាលចាប់បានព្រះចៅវិរាជទៅហើយ ឈ្មោះថាចប់ ១ ភ្លេងប៉ុណ្ណេះ ការដែលមើលទៅឃើញម្ចាស់ជីវិតរបស់ខ្លួនដ៏ជាកំពូលទ័ព ជាប់អន្ទាក់នៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃសឹកនោះឯង ជាអាណត្តិសញ្ញាមកដាស់តឿនចិត្តអ្នកបង្គាប់ការគ្រប់ជាន់ ឲ្យក្រើនពលទាហានដែលកំពុងស្លុត ត្រឡប់ជាមានព្យាយាមរៀងខ្លួន ដើម្បីនឹងច្បាំងយកជ័យជម្នះមកវិញត្រាតែបាន ពួកទាហានវិរាជព្យាយាមច្បាំងរុករានដោយមានក្លាហាន យ៉ាងមិនគិតជីវិតដើម្បីជួយម្ចាស់របស់គេ ឲ្យរួចអំពីអន្ទាក់នៃអរិរាជសត្រូវ ខ្មួលខ្មាញ់ចូលទៅ មួយលើកហើយមួយលើកទៀត ក៏មិនកើតផលសម្រេចទៅបាន ដោយកម្លាំងសឹកកំពុងឃឹកឃាក់ខ្លាំងណាស់ ការដែលបែកផាយថយមករាល់ដង មុខគួរឲ្យទាហានរអាចិត្តតែមិនដូចនោះ ត្រឡប់ជាធ្វើឲ្យទាហានអស់នោះ កើតមានក្លាឡើង ចូលវាយមួយហ៊ឺទៀត កល់បីដូចជាលលកសមុទ្រគ្រាត្រូវពាយុបោកបក់ ការច្បាំងក្នុងលើកនេះឃើញថា ស្រុះគ្នាហើយឃើញញឹកដូចជាឡើងៗ គេមិនបានរួមកម្លាំងព្រួតគ្នាវាយដោយអន្លើៗ ដូចកាលមុន គេពង្រីកថែវទាហានរាយរហូតទីចម្បាំង ក្នុងទីបំផុតទ័ពកុរុមានអាការធុញក្នុងចិត្តកើតសេចក្ដីរទីសរទាស មិនស្មើភាគការមានជ័យជម្នះ កើតសេចក្ដីរាយក្នុងជាន់ដំបូងនោះ ត្រឡប់ជារោយរៀវអន្តរធានទៅ សឹកខាងក្រុងវិរាជឡើងចុងដៃ កាន់តែមានកម្លាំងហ៊ឹកហ៊ាក់គ្របមកលើខ្លួន លំដាប់នោះ ពល្លភ (នេះជានាមប្លមរបស់ភីម គ្រាប្លមខ្លួនទៅនៅក្នុងវិរាជ) បានទៅជួយព្រះចៅវិរាជឲ្យរបូតរួចមកបាន ពួកសេនាទាហានរបស់ទ្រង់ នាំគ្នាហ៊ោគឹកកងរំពងទាំងទីយុទ្ធភូមិ ដោយមានជ័យ ម្ដងនេះជាវារព្រះរាជាវិរាជនិងធ្វើការសងសឹកវិញ ទាហានវិរាជចូលវាយកាន់តែស្រុះគ្នា ហើយញឹកឡើងព្រឹបៗ ឃើញបានផលល្អឡើងដោយលំដាប់ ទាល់តែទ័ពកុរុទ្រមិនបាន បែកខ្ចាត់ខ្ចាយផាយចូលក្រុងហស្ថិបុរ ចាប់បានសុសរម័នមេទ័ពកុរុបាន តែដើម្បីនឹងសម្ដែងមេត្តាចិត្ត ព្រះរាជាវិរាជត្រាស់ឲ្យលែងខ្លួនគេ ទៅនគរដើមវិញ។
ទ័ពកុរុដែលទុរយោធន៍បញ្ជូនទៅធ្វើសង្គ្រាមនិងក្រុងវិរាជ ដោយចិត្តមនោមានក្លាហាន ក៏ចប់ចុះដោយប្រការតែប៉ុណ្ណេះម្ដង។
តែសង្គ្រាមដែលទន់ទាបចាញ់ប្រៀបគេគ្រានេះ មុខគួរទម្លាយសេចក្ដីព្រហើនយង់ឃ្នងរបស់ទុរយោធន៍ឲ្យថយចុះតែមិនដូចនោះ ត្រឡប់ធ្វើជាឲ្យទុរយោធន៍កំរើបរិទ្ធិណាស់ ឡើងជាងមុនទៅទៀត ប្រញាប់រួបរួមកងទ័ពបានល្មមការហើយ ការលើកក្បួនទ័ពចេញទៅធ្វើសង្គ្រាមនឹងក្រុងវិរាជម្ដងទៀតជាគ្រាទី២ ដោយរួសរាន់ គ្រានេះទ្រង់នាំទ័ពដោយព្រះអង្គឯង ទុរយោធន៍លើកទ័ពទៅគ្រានេះ ចំពោះត្រូវនឹងវេលាដែលព្រះរាជាវិរាជមានរាជកិច្ច តោងស្ដេចចេញចាកព្រះនគរទៅ ដំណឹងទ័ពដឹងដល់សេនាបតីរបស់ព្រះអង្គ គេបានប្រជុំគ្នាជំនួសព្រះនេត្រព្រះស្រោត ដើម្បីប្រឹក្សារឿងដែលនឹងចាត់ការតស៊ូមហាភ័យដែលកើតឡើងក្នុងបច្ចុប្បន្នបន្ទាន់វេលា ក្នុងរវាងដែលព្រះរាជារបស់គេមិននៅ ព្រះរាជបុត្រ រជ្ជទាយាទបានទទួលដំណែងជាអ្នកបង្គាប់បញ្ជាកងទ័ព ពេញកិត្តិយស គេបានត្រៀមសេះ ដំរី និងគ្រឿងយុទ្ធភណ្ឌគ្រប់មុខគ្រប់យ៉ាងដោយរួសរាន់ ទាំងកេណ្ឌទាហានបញ្ចូលថ្មីឡើងទៀត បំពេញចំនួនដែលខ្វះខាតក្នុងកាលសង្គ្រាមគ្រាមុនឲ្យធួនការដែលប្រមើលទុក កើតរជោររជើបជ្រួលទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រ សូម្បីតែស្រីក៏មានភាគជំនួយការទ័ពតាមកម្លាំងនិងសេចក្ដីអាចរបស់ខ្លួន ត្រង់នេះគួរសរសើរសេចក្ដីសាមគ្គីអ្នកស្រុកវិរាជ។
កាលត្រៀមការព្រមស្រេចហើយ ក៏បានដំណឹងរាជការសឹកមកម្ដងទៀតថា សឹកលើកចូលមកជាន់ដែនហើយ កងទាហានរក្សាក្រុងក៏ម្នីម្នាលើកទៅធ្វើការរាំងរាទប់អំពីចម្ងាយ កុំឲ្យចូលមកដល់ក្រុង។
កងទ័ពទាំងពីរបានប្រទះគ្នាម្ដងទៀត ភាពនៃការប្រយុទ្ធបានដំណើរទៅយ៉ាងគ្រាមុន ផ្លាស់គ្នាឈ្នះចាញ់ជាធម្មតា សេនាទាហានទាំងពីរពួកមានចំនួនច្រើនអនេកអនន្ត ចូលតយុទ្ធគ្នាខ្មួលខ្មាញ់ឥតស្រាកស្រាន្ត ប្រហែលហាក់ដូចលលកសមុទ្រ ដេញគ្នាពពូនពពាន ប្រទះប្រទាក់គ្នាម្ដងៗ ឮសូរគគ្រឹកគគ្រាំ សំឡេងស្រែកបង្អៅ សំឡេងថ្ងូរ ទ្រហោយំ ពាក្យស្បថ ពាក្យប្រមាទមើលងាយ ពាក្យផរុសវាទជេរប្រទេចនានា ទ្រហឹងអឺងកងទាំងដែនយុទ្ធភូមិ។
ខណៈដែលកំពុងច្បាំង មានរឿងចម្លែកមួយយ៉ាង ដែលជាតិអ្នកចម្បាំងគេមិនធ្លាប់ប្រព្រឹត្ត ព្រះរាជបុត្រព្រះចៅវិរាជអ្នកជាកំពូលទ័ព បញ្ជាការកងទ័ពធំខាងវិរាជ ឃើញទាហានកាប់សម្លាប់គ្នាឈាមច្រាល ក៏ក្រាបជាន់ ខូចព្រះហឫទ័យទប់ពុំបាន ស្ដេចលបចុះអំពីរថសឹក គេចចេញចាកទីចម្បាំង បែរព្រះភក្ត្រសំដៅបូរី លុះស្ដេចរត់ទៅមួយស្របក់ហើយ នាយសារថីរបស់ទ្រង់ ទើបដឹងថាស្ដេចបាត់ទៅអំពីព្រះរាជរថក្នុងជាន់ដំបូងដែលងាកទៅមិនឃើញគេ ស្មានថាព្រះរាជកុមារគង់សុគតដោយថ្វីដៃបច្ចាមិត្ត តែមិនឃើញលោហិតជាប់នៅនឹងព្រះទីនាំងទ្រង់ដល់១ដំណក់សោះ នាំឲ្យគេឆ្ងល់ហើយសន្និដ្ឋានថា គង់ស្ដេចរត់ទៅជាប្រាកដ ទាហាន ១ពួកនេះ បានទទួលបង្គាប់ឲ្យទៅតាមអញ្ជើញស្ដេចមកកាន់ទីយុទ្ធភូមិ យូរបន្តិចក៏ឃើញព្រះរាជកុមារកម្លាច ត្រូវទាហានឃុំខ្លួនដូចអ្នកទោស ឬដូចឈ្លើយសឹក នាំមកកាន់ទីចម្បាំងវិញ ពួកពលទាហានរបស់ទ្រង់ពោលស៊កសៀតថា មិនគួរឡើយនឹងមកសម្ដែងសេចក្ដីកម្លាចក្នុងវេលាកិត្តិយសខ្ពស់មុខ ឬគ្រាទឹកចូលច្រមុះដូចនេះសូម្បីតែនាយសារថីរបស់ទ្រង់ ក៏អត់គំរោះគំរាមមិនបានថាក្រឡេកឃើញតែឈាម ក៏មុខឡើងស្លេកស្លាំង ព្រលឹងផាយបាតដូចស្ត្រីនាយសារថីអ្នកបររថសឹកនៃព្រះរាជកុមារ រមែងមាននិស្ស័យជាអ្នកចម្បាំង ហើយច្រើនតែជោរ អ្នកចម្បាំងដូចគ្នានឹងអ្នកអង្គុយលើរថនោះ អ្នកចម្បាំងកំលោះតូចពោល គឺនាយសារថីនេះ គេអាក់ខានកាន់អាវុធនៅដៃយូរណាស់ហើយ គេគិតឃើញថា ការដែលគេនឹងចេញមុខធ្វើទៅនោះជាការសំខាន់ តែនឹកបារម្ភក្រែងព្រះរាជកុមារមេទ័ពនឹងគេចរត់ទៅទៀត សឹកនឹងចាប់ខ្លួនបាន ក៏បររថកាត់ទៅជ្រុងទីចម្បាំងដានម្ខាងដល់ទៅដើមឈើធំស៊ុមទ្រុមក៏ឡើងទៅលើដើមឈើនោះ យកធ្នូសរនិងបំពង់ព្រួញដ៏ក្រោះក្រាំងរបស់គេសឹងលាក់ទុកមកយូរហើយៗ ក៏ចុះមករកចៅហ្វាយឡើងរថបរទៅ តាំងចិត្តនឹងមកជួយតស៊ូរាជសត្រូវ របស់ចៅហ្វាយនាយ ដោយកូនសរដែលច្រេះចាប់ក្រាំងនោះទាល់តែឃើញខ្មៅឃើញសរ ទើបទូលថា ទូលបង្គំនឹងបង្ហាញទ្រង់បាញ់ សេះវានឹងនាំរថទៅឯណា ក៏តាមតែវា មើលចុះទាហានកងទ័ពខាងសឹករំលោះទៅច្រើនណាស់ហើយ។
ទូលដូចនោះហើយ ក៏លើកសរឡើងបាញ់ចេញទៅជាច្រើនព្រួញ ព្រួញមួយទៅធ្លាក់នៅមុខព្រះភក្ត្រភីស្ម កូនសរមួយទៀតទៅធ្លាក់ទៀបជើងទោណអាចារ្យខាងកងទ័ពកុរុ។
ទោណអាចារ្យភ្ញាក់ខ្លួន លាន់មាត់ថា ច្បាស់ហើយកាលឃើញកូនសរបាញ់មកត្រង់ចំពោះហើយ គេចាប់កូនសរនោះបាន នឹងស្គាល់ខ្លួនអ្នកបាញ់ផង នឹងថាកូនសរដែលធ្លាក់ទៀបជើងគេនោះ អ្នកបាញ់មិនបានតម្រង់ក្បាលគេ អ្នកបាញ់បំណងឲ្យគ្រាន់តែជ្រិះជើងប៉ុណ្ណោះ ងាកទៅរកទុរយោធន៍អ្នកជាស្ដេចសឹក ទូលថា ឥឡូវនេះ ទូលបង្គំមានសេចក្ដីបារម្ភ ក្នុងរឿងដែលនឹងដណ្ដើមយកជ័យ កូនសរនេះមិនមែនកូនសរអ្នកដទៃឆ្ងាយ គឺកូនសរអរជុនជាសិស្សអ្នកមានថ្វីរបស់ទូលបង្គំ សិស្សនេះបើទោះបីឈរនៅក្នុងទីប្រទល់មុខគ្នាម្ខាងម្នាក់ គួរបាញ់ទៅត្រូវជាប្រាកដ ក៏មានបំណងនឹងបាញ់ឲ្យត្រូវខ្លួនទូលបង្គំ តែនេះគេចង់សម្ដែងសេចក្ដីគោរពដល់អាចារ្យចាស់របស់គេ ទើបបាញ់សរមកឲ្យគ្រាន់តែឆិតជើង ជាការគំនាប់ជំនួសខ្លួន ។
ទុរយោធន៍ មាយាទ្រង់សម្រួលក្នុងកល ក្នុងព្រះហឫទ័យមានសេចក្ដីអំណរលន់លើស ដែលបានមកជួបព្រះញាតិ អ្នកត្រូវនិរទេសចាកនិវេសនដ្ឋាន តាមខសន្យាជាយូរមកហើយនោះ ទ្រង់អំណរទាំងនេះ ដោយទ្រង់តម្រិះថា ល្អហើយ ជួបគ្នាគ្រានេះ យើងនឹងបានបន្ថែមទោសនិរទេសគេទៅទៀត ១២ឆ្នាំ។
ទុរយោធន៍ ក៏បញ្ចេញសេចក្ដីត្រេកអរក្នុងព្រះហឫទ័យឲ្យភីស្មស្ដាប់តែខាងភីស្មមិនចង់រវល់ មិនចូលចិត្តនឹងរឿងសាងមហាស្ថានលើនភតល (ផ្ទៃអាកាស) (គំនិតឆ្កួត) ហើយមិនចង់ចូលទៅនៅក្នុងមហាស្ថានដូចនោះ ដែលអ្នកដទៃនិម្មិតឡើង។
ខណៈដែលគេកំពុងសន្ទនាជាមួយនឹងទុរយោធន៍នោះ រថសឹកស្ដេចសឹកក្រុងវិរាជ ត្រង់ស្លេវមកក្នុងទីនោះ ឮសូរសន្ធឹកគគ្រឹកហាក់ដូចផ្គរលាន់ ថ្លែងសរបាចប្រសាចធ្លាក់ចុះមកក្នុងកណ្ដាលកងទ័ពកុរុដូចគ្រាប់ភ្លៀង គ្រាប់ភ្លៀងគឺកូនសរនោះមិនចំពោះតែធ្លាក់ទៅខាងមុខ បានធ្លាក់បាចប្រសាចទៅខាងឆ្វេងខាងស្ដាំរថសឹក ដែលបរសំដៅទៅទិសនោះៗ រថសឹកដ៏ពន្លឹកនោះ ចូលលុកលុយដេញពលខាងបច្ចាមិត្តបែកញែកធ្លុងទៅ ជាន់ពលទាហានស្លាប់ត្រៀបត្រាកណ្ដាលទីចម្បាំង គ្រានោះនាយសារថីអ្នកមានថ្វីដៃ ទើបទូលស្ដេចសឹកថា តោងច្បាំងសឹកយ៉ាងនេះ មើលចុះ ពលទាហានបែកខ្ចាយទៅហើយ ពលទាហានរបស់ទ្រង់ ថាជាអ្នកមានជ័យ។
ព្រះរាជឱរសព្រះចៅវិរាជអ្នកជាកំពូលទ័ពនៃក្រុងវិរាជ ក៏មានជ័យជម្នះសឹកដោយប្រការដូចនេះ សំឡេងនិកររាស្ត្រសព្ទសាធុការកងរំពង កណ្ដាលពួកសេនាទាហានដែលត្រូវអាវុធមុតជាទម្ងន់ ស្រែកថ្ងូររលូងនោះ ពួកអ្នកស្រុកក៏ហូរហៀរជ្រៀតបៀតគ្នាមកពាសពេញផ្លូវថ្នល់ ដើម្បីសម្ដែងសេចក្ដីអំណរក្នុងរឿងមានជ័យ កាលស្រេចការកម្រាបសឹកហើយ អង្គក្សត្រិយ៍សឹកប្រទេសវិរាជក៏ស្ដេចឡើងប្រថាប់លើរថសឹក អធឹកទៅដោយចតុរង្គនិកាយត្រឡប់ថ្កានរាជធានី ទ្រង់សន្ទនារីករាយជាមួយនឹងនាយសារថីអ្នកភក្ដីរបស់ព្រះអង្គ មកតាមថ្នល់ក្នុងព្រះនគរ។
ភាគ ១០
ការភពប្រសព្វ
ថ្ងៃតមកអំពីថ្ងៃដែលមានជ័យ មានការប្រជុំធំជាផ្លូវរាជការ ដើម្បីប្រកាសព័ត៌មានដ៏មុខគួរបីតិត្រេកអរឲ្យប្រាកដកិត្តិយសទួទៅថា កងទ័ពក្រុងវិរាជមានជ័យជម្នះកងទ័ពកុរុយ៉ាងស្រស់ មុខព្រះទីនាំងគំនាល់ពេញទៅដោយមនុស្ស ជ្រៀតបៀតញៀតញាក់គ្នាស្ទើរដកដង្ហើមមិនរួច អ្នកដំណាងរាស្ត្រគ្រប់ពួកគ្រប់ជាន់បាននាំគ្នាមកកុះករ ដើម្បីមានចំណែកនៃសេចក្ដីសោមនស្សរីករាយ វេលាមុនដែលព្រះចៅវិរាជនិងស្ដេចយាងចេញកាត់ទីប្រជុំ មានរឿងចម្លែកប្លែកអស្ចារ្យមុខគួរឆ្ងល់ គឺមានមនុស្សប្លែកមុខម្នាក់ឡើងទៅអង្គុយលើបល្ល័ង្កគង់ព្រះរាជាធិរាជ បួននាក់ទៀតមុខមាត់ប្លែកដែរ តែងកាយយ៉ាងក្សត្រិយ៍ ឈរសម្ដែងកិរិយាគោរពឬគាល់ជុំវិញបល្ល័ង្កនោះ នេះជាឧប្បត្តិហេតុដ៏កំបាំងធ្វើឲ្យទីប្រជុំមានសេចក្ដីងឿងឆ្ងល់ជាបំផុត តែគ្មាននិកររាស្ត្រណាមួយហ៊ានហើបមាត់បរិហារថាម្ដេច បានតែខ្សឹបខ្សៀវគ្នាតិចៗ និងសម្លឹងមើល ហើយមើលទៀត ដោយសង្ស័យ អ្នកប្លែកមុខនេះជាអ្នកណាហ្ន៎ តែគង់ជាមិនមែនអ្នកក្បត់ដណ្ដើមរាជសម្បត្តិ អ្នកខ្លះនឹកឃើញស្រពិចស្រពិល មើលទៅប្រហែលៗ ជានឹងចាំមុខអ្នកប្លែកមុខអម្បាលនេះបានពីរបីនាក់ តែនឹកមិនឃើញថាជាឈ្មោះអ្វី ឯអ្នកដែលមិនធ្លាប់ឃើញព្រះភក្ត្រព្រះរាជាវិរាជ ក៏មិនមានសង្ស័យ។
ខណៈអ្នកមើលទាំងឡាយកំពុងនឹកស្មានទៅផ្សេងៗនានា ព្រះរាជាវិរាជ ក៏ស្ដេចយាងចូលមកក្នុងព្រះទីនាំងគំនាល់ព្រះភក្ត្រឡើងក្រហម កាលទតឃើញអ្នកប្លែកមុខបង្ហាញឡើងទៅអង្គុយលើបល្ល័ង្ករបស់ព្រះអង្គ ទ្រង់សម្គាល់ក្នុងព្រះហឫទ័យថា ខ្ញុំរាជការក្នុងព្រះសំណាក់ ព្រមគ្នាចាត់ឧប្បត្តិឡើង ជាកិច្ចសម្ពោធិការមានជ័យជម្នះពួកកុរុព្រះលោហិត ពុះខ្មួលជ្រួលក្នុងព្រះវរកាយ កាលមកនឹកដល់សេចក្ដីមុខក្រាស់ ឥតខ្មាសរបស់ពួករាជបរិពារឡើងមក គួរឬមកបណ្ដោយឲ្យកញ្ជះគេឡើងទៅអង្គុយលើរាជបល្ល័ង្កសប្បាយ ជាការទុរាចារដល់ព្រះទីនាំងដ៏សក្ដិសិទ្ធិរបស់ខត្តិយរាជជាបំផុត ទ្រង់រំពឹងថា សេចក្ដីបញ្ចើចលលេងដូចនេះប្លែកណាស់ណា វាគង់នឹងកាត់ក្បាលអញក្នុង ១ថ្ងៃមិនខាន។
លុះស្ដេចយាងចូលមកជិត ទ្រង់ចាំមុខអ្នកអង្គុយលើបល្ល័ង្កនោះបានថា អ្នកនោះជាអ្នកបម្រើការរបស់ព្រះអង្គ គឺអ្នកកម្សត់ ដែលព្រះអង្គទទួលគេទុកឲ្យនៅ ជាខ្ញុំល្អងធូលីព្រះបាទដោយសេចក្ដីករុណាដល់គេនោះឯង កាលទ្រង់ជ្រាបដូចនោះ ក៏បណ្ដាលព្រះទោសហឺខ្លាំងឡើងទៀត ត្រាស់ព្រះសូរសៀងក្រេវថា យ៉ាងម៉េចនេះវើយ។
តន្តរបាល សេនាបតីម្នាក់ក្រោកឈរឡើង ក្រាបទូលថា សូមទ្រង់បន្ទោរព្រះទោសសិនព្រះករុណា អ្នកប្លែកមុខអង្គុយលើបល្ល័ង្ករបស់ព្រះអង្គនោះ មិនមែនដទៃឆ្ងាយ គឺមហារាជយុធិស្ឋិរ គួរសរសើរថា យើងជាអ្នកមានភ័ព្វដ៏ប្រសើរដែលព្រះរាជាដ៏ជាប្រមុខនៃក្សត្រិយ៍ទាំងឡាយបានមកប្រថាប់ជាប្រធានក្នុងទីនេះ។
ព្រះរាជាវិរាជទ្រង់ត្រាស់មិនចេញមួយស្របក់ ជីពចរដើរខ្លាំង ហើយញាប់ញ័រតឹកៗ ឲ្យនឹកឆ្ងល់ខ្វល់ក្នុងព្រះហឫទ័យ ព្រះហឫទ័យស្ទុះស្ទះឆ្វាត់ឆ្វែងមួយរយមួយពាន់សានឹងយកជាការអ្វីមិនបាន លុះទ្រង់រំពឹងមួយស្របក់ធំសេចក្ដីសន្ទិះនោះក៏រលាយបាត់ទៅ ទើបទ្រង់ថ្វាយគំនាប់មហារាជយុធិស្ឋិរដោយគោរពហើយទូលថា សូមមេត្តាប្រោសព្រះរាជទានទោសព្រះករុណាចូលព្រះទានអហោសិកម្មដល់ទូលបង្គំ ដែលប្រមាថភ្លាំងភ្លាត់ទៅហើយ សូមព្រះអង្គទទួលទូលបង្គំទុកជាខ្ញុំតទៅព្រះករុណា។
ត្រាស់ប៉ុណ្ណោះហើយ ក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងអាក់អួលដោយទ្រង់រឭកឡើងមកដល់កាលដែលកន្លងទៅហើយ រវាងដែលបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ប្លមអង្គមកនៅបម្រើព្រះអង្គយ៉ាងបាវ ទ្រង់តូចព្រះទ័យជាទម្ងន់ កាលមកគិតដល់ការដែលបានប្រើប្រាស់មហារាជ ដូចបាវព្រាវទ្រង់ជ្រាបព្រះអង្គថា បានកន្លងអកុសលកម្មមួយយ៉ាងដែលគ្មានផ្លូវនឹងអច្ចយោទោសនេះបាន ក្រៅចាកស្លាប់បង់ប៉ុណ្ណោះ។
យុធិស្ឋិរឃើញព្រះរាជាជាទុក្ខដល់អំពើល្មើសដូចនោះ ក៏ស្ដេចក្រោកឡើងឈរមុខបល្ល័ង្ក ឱបអង្គព្រះរាជាហើយត្រាស់ថា ខ្ញុំនឹងអហោសិកម្មសេចក្ដីប្រមាទភ្លាំងភ្លាត់ ដែលទ្រង់មិនបានធ្វើសោះ យ៉ាងដូចម្ដេច ខ្ញុំវិញគួរតែសូមអភ័យ នឹងអំណរគុណបុណ្យទ្រង់ដែលមេត្តាឲ្យខ្ញុំសំណាក់ពាក់អាស្រ័យនឹងទ្រង់ ឧបត្ថម្ភការពារអន្តរាយក្នុងគ្រាគ្រោះថ្នាក់នេះ។ មិនដូចនោះទេ ព្រះករុណាបើប្រសិនជាមានហេតុល្អកើតឡើងក្នុងទីនេះសោតក៏មែនដទៃឆ្ងាយ គឺថ្វីដៃសម្ងាត់ដែលបានអបលោកព្រះអង្គក្នុងដំណែងជាចៅហ្វាយជីវិតជាខ្ញុំព្រះអង្គ។
អើ អើ ចូរលើកពាក្យសំណើនេះ ទុកអធិប្បាយក្នុងកាលដទៃចុះ ទ្រង់ជ្រាបឬទេថា យើងបានវាយកងទ័ពកុរុដែលរុករានចូលមកជាន់ដែនក្នុងគ្រាទី២ ឲ្យបាក់បបរត់ខ្ចាត់ផាយទៅវិញ ក្នុងកាលទ្រង់មិននៅ។
ទូលបង្គំទើបនឹងដឹងឥឡូវនេះឯងព្រះករុណាមិនទុកព្រះទ័យឬ ដែលនឹងឲ្យទូលបង្គំដឹងខ្លះថា ព្រះអរជុនរបស់ព្រះអង្គនឹងរាជិនីទ្រៅបទី ឥឡូវនេះសំណាក់នៅឯណា។
គេសំណាក់នៅទីនេះទាំងអស់ តែប្លែងផ្លាស់នាមយ៉ាងដទៃៗ ដើម្បីបំបិទបំបាំងឈ្មោះដើម នេះគឺនកុលមាននាមជាត្រន្ថិក នេះសហទេពផ្លាស់នាមជាតន្តរបាល ជាអមាត្យរបស់ទ្រង់ នេះអរជុន ជានាយសារថីរបស់ទ្រង់ នេភីម ផ្លាស់នាមជា ពល្លក ជាអ្នកសម្លាប់កិច្ចការខ្ញុំមានសេចក្ដីតូចចិត្តច្រើន ដែលទើបនឹងលាន់វាចាក្នុងវេលានេះ ឯទ្រៅបទីទេវីផ្លាស់នាមជា សៃរិន្ធរីជាសាវឡិកអ្នកគាល់បម្រើជិតដិតរបស់ព្រះរានីវិរាជដែលកិច្ចក វង្វេងវល់ស្រឡាញ់ទាល់តែស្លាប់ខ្លួន ព្រះរាជាទ្រង់ស្ដាប់យុធិស្ឋិរថ្លែងរឿងរ៉ាវរហូតមកដល់ត្រង់នេះ ក៏មានសេចក្ដីឆ្ងល់នឹងអស្ចារ្យក្នុងព្រះហឫទ័យ កាលកិរិយានៃកិច្ចកជារឿងឲ្យកើតសោកសៅក្នុងកាលដ៏កន្លងទៅពិត តែវេលានេះមិនមកប៉ះពាល់ព្រះហឫទ័យដូចរឿងដែលត្រាស់ឲ្យចងដៃចងជើងទ្រៅបទី បោះក្នុងគំនរអគ្រនី វេលានេះទ្រង់ឃើញថា មរណភ័យ ដែលកិច្ចកបានទទួលនោះជាទោសទណ្ឌដ៏សាល សម្រាប់លាមកដែលកិច្ចកបំណងនឹងលើកខ្លួនផ្ទឹម និងស្រីម្នាក់ដែលសក្ដិសិទ្ធិជាងមាតាបង្កើត បរិសុទ្ធជាងទេពធីតាក្នុងឋានសួគ៌ ទ្រង់ឃើញទោសព្រះអង្គឯងដែលបានព្រមព្រៀងឲ្យព្រះមហេសី ធ្វើការកាច់កិនសម្មានសក្ដិព្រះរាជិនីទ្រៅបទី អ្នកបរិសុទ្ធរកមន្ទិលគ្មានទោះបីយុធិស្ឋិរលួងលោមយកចិត្តដូចម្ដេចក្ដី ក៏មិនបាត់ក្ដៅក្ដួលហឫទ័យ កាលមករឭកដល់រឿងប្រមាទភ្លាំងភ្លាត់ដែលកន្លងទៅហើយក៏កើតវិប្បដិសារីរសាប់រសល់ខ្វល់ខ្វែងចិន្ដាយុធិស្ឋិរ ទើបអញ្ជើញទ្រង់ ឲ្យចូលទីសៃយាសន៍ព្រោះការនិទ្រាជាឱសថ សម្រាប់រម្ងាប់សេចក្ដីទុក្ខសោកបានមួយយ៉ាងហើយត្រាស់ថា យើងឈប់និយាយហើយ បើសម្ដីរបស់យើង ដែលនិយាយចេញទៅចេះតែធ្វើឲ្យអស្សុជលរបស់ទ្រង់ ហៀរហូរដូចនេះម្នាលមហារាជរឿងដែលកន្លងទៅហើយគួរគប្បីដឹងថា វារួចទៅហើយ មិនគួរនឹងអំពល់ទៅរំពឹងយកមកវិញ ឲ្យវាកើតសោកស្រណោះទទេៗ សឹងរកខ្លឹមសារបន្តិចគ្មាន លោកអ្នកមានបណ្ដាសក្ដិខ្ពស់ជាងខ្ញុំជាច្រើនអ្នកបានប្រសប់ភពសេចក្ដីលំបាកលំបិន ជាងសេចក្ដីលំបាកដែលឧប្បត្តិដល់ខ្លួនខ្ញុំក្នុងគ្រានេះជាច្រើនទ្រង់មកបង្ហូរអស្សុជលសស្រាក់ដូចនេះ ធ្វើឲ្យចិត្តខ្ញុំខ្លោចផ្សាពន់ប្រមាណជាងពាក្យប្រមាទមើលងាយ ដែលទ្រង់ធ្វើដល់ខ្ញុំដោយមិនដឹងខ្លួននោះវិញឬឈឺចាប់ជាងការធ្ងន់ឯណានីមួយ ដែលទ្រង់នឹងគប្បីបង្គាប់ឲ្យខ្ញុំធ្វើ ទ្រង់ក៏ជាប្រាជ្ញកាលណាហ្ន៎ បញ្ញារបស់ទ្រង់នឹងប្រតិបត្តិរក្សាព្រះអង្គទ្រង់ បើទ្រង់រម្ងាប់ព្រះហឫទ័យក្នុងរឿងនោះសម្រាប់ព្រះអង្គទ្រង់មិនបាន ក៏ចូលរម្ងាប់ដើម្បីឃើញដល់ខ្ញុំចុះ។
វេលានេះព្រះរាជាវិរាជទ្រង់រម្ងាប់ត្រឡប់ព្រះហឫទ័យបាន ហើយដោយទ្រង់ចិន្ដាថា រឿងទុក្ខទោមនស្សនេះ មិនមែនឲ្យក្ដៅក្រហាយតែខ្លួនឯងទេ ជាផ្លូវឲ្យក្ដៅក្រហាយដល់រាជាធិរាជ របស់ទ្រង់ផង ដោយប្រការដូចនេះ ទើបទ្រង់ព្យាយាមយ៉ាងពេញសតិបញ្ញា ដើម្បីហាមឃាត់អស្សុជលធារា។
តាំងពីយុធិស្ឋិរ ត្រូវនិរទេសទៅដើរព្រៃ ការទារុណកម្មលាមកជាច្រើនយ៉ាងដែលកើតឡើងក្នុងរដ្ឋសីមាឥន្ទ្របថ អយុត្តិធម៌និងការគ្រប់គ្រងមិនត្រូវទំនៀមបានកើតឡើងទួទៅទាំងព្រះរាជអាណាចក្រ ព្រះរាជវាំង ឥន្ទ្របថគ្រាមួយនោះល្អចិញ្ចែងរកទីប្រៀបគ្មាន ឥឡូវនេះក្លាយទៅជាសំបុកប្រចៀវនឹងព្រាបទាំងឡាយ មានចោរលួចប្លន់បៀតបៀនអ្នកស្រុកឲ្យបានសេចក្ដីក្ដៅក្រហាយជាញឹកញយ របៀបការគ្រប់គ្រងបានផ្លាស់ប្ដូរខុសរូបដើមជាច្រើន ព្រោះប្រទេសនីមួយៗ ដែលនឹងចម្រើនរុងរឿងនឹងពោលសរុបរួមតែក្នុង ១ម៉ាត់ថា អំណាចជាធម៌ នេះជារបៀបអ្នកធ្វើការគ្រប់គ្រងប្រទេស និងអ្នកនៅក្រោមសេចក្ដីគ្រប់គ្រង ប្រទេសឥន្ទ្របថដែលធ្លាប់សុខសាន្តត្រាណនិរាសភ័យមក អំពីដើមត្រឡប់ទៅជាចលាចលស្អុះស្អាប់និកររាស្ត្រទាំងឡាយ ចង់ឲ្យតែយុធិស្ឋិរត្រឡប់ទៅព្រះនគរវិញ គេនាំគ្នារាប់ខែរាប់ឆ្នាំ ចាំមើលផ្លូវបិយមហារាជរបស់គេដោយសេចក្ដីរំជួលចិត្ត ព័ត៌មានរឿងបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ស្ដេចទៅនៅក្នុងសំណាក់វិរាជបានល្បីទួទៅក្នុងនានាប្រទេស ពួកក្សត្រិយ៍សាមន្តរាជដែលនៅក្នុងសេចក្ដីគ្រប់គ្រងរបស់ក្សត្រិយ៍មហាសាលយុធិស្ឋិរ បាននាំគ្នាម្នីម្នាទៅថ្កានក្រុង ដើម្បីសម្ដែងសេចក្ដីគោរព នឹងថ្វាយសេចក្ដីដល់បរមក្សត្រិយ៍ដ៏ជាចៅហ្វាយនាយរបស់គេ អ្នកខ្លះតោងដើរជើងទៅ មានសេចក្ដីនឿយលំបាកដោយមាគ៌ាដ៏ឆ្ងាយ ដើម្បីឃើញព្រះភក្ត្រមហារាជារបស់គេម្ដងទៀត អ្នកខ្លះក៏នឹកឫស្យាព្រះចៅវិរាជ ដែលឲ្យយុធិស្ឋិរសំណាក់អាស្រ័យនៅក្នុងម្លប់សំយាប។
តែយុធិស្ឋិរនឹងត្រឡប់ទៅនគរវិញ ដោយសុវត្ថិភាពមិនបាន ដោយទ្រង់ជ្រាបថា នឹងតោងច្បាំងគ្រប់ជំហាន ដែលឈានត្រឡប់ទៅវិញ ទើបទ្រង់ប្រឹក្សានឹងព្រះរាជាវិរាជរាជសម្ពន្ធមិត្តក្នុងរឿងនេះ ដើម្បីកំណត់គ្រោងការសង្គ្រាម ដែលនឹងលើកទៅវាយយកផែនដីរបស់ព្រះអង្គ ដែលបណ្ដាលឲ្យយើងត្រូវនិរទេសនោះសព្វគ្រប់ហើយ ពង្សាវតារដ៏ល្បីនាមក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំអាចនឹងសរុបបានក្នុងពាក្យមួយម៉ាត់ថា ការភ្នាល់ប៉ុណ្ណោះឯង ខ្ញុំយកអាណាចក្រ និងឥស្សរភាពទៅភ្នាល់នឹងគេ ចាញ់គេរាល់ក្ដារ មិនថាក្ដារណា តែបង់ចុះក៏បាត់ទៅ មិនបង់តែមកុដរបស់ខ្ញុំ បង់ទាំងខ្លួនធ្លាក់ទៅខ្ញុំគេផង ព្រមទាំងទ្រៅបទីត្រូវជាបណ្ដូលចិត្ត តែដែលបង់នាងទៅ ខ្ញុំមិនសូវទោមនស្សតូចចិត្តស្មើនឹងអាម៉ាស់មុខ ត្រង់ដែលទុហសាសន វាចាប់សម្រាតនាងកណ្ដាលទីប្រជុំជន គ្រានោះចិត្តខ្ញុំស្លុតសង្វេគស្ទើរទ្រាំពុំបាន តែបានព្រះករុណាធិគុណព្រះអយ្យកោ ភីស្មៈ ដែលទ្រង់បានពោលជាផ្លូវប្រឹក្សាថា ការដែលធ្វើទោសទណ្ឌកម្ម ដល់យើង សុំឲ្យជាការធ្វើនិរទេសចេញចាកនិវេសនដ្ឋាន រហូតវេលា ១៣ឆ្នាំ ជាកំណត់ យើងក៏ព្រមទទួលទណ្ឌកម្មនោះ ដោយតុណ្ហីភាព ទោះបីទណ្ឌកម្មនោះតឹងរ៉ឹងម្ល៉ោះក្ដីឥតថា យើងបានទទួលសោយទរមានកម្មលំបាកលំបិនដល់ខ្នាត រហូតកាលកំណត់និរទេសក្នុងរវាងនោះពេញទៅដោយសេចក្ដីទុក្ខព្រមទាំងអន្ធការ ទើបនឹងបានឃើញពន្លឺដ៏រុងរឿង ពោលគឺសេចក្ដីមេត្តារបស់ទ្រង់ ដែលទ្រង់ទទាក់ទទួលឲ្យទៅជាសុខក្នុងអំណាច អារក្ខាក្នុងរាជដំណាក់នោះ ឥឡូវនេះយើងខ្ញុំបានទទួលនិរទេសទណ្ឌកម្មនោះដោយសុចរិតគ្រប់ធុនបានកំណត់ហើយ បានប្រតិបត្តិយ៉ាងតឹងរ៉ឹងតាមខសន្យាដែលចងរឹតខ្ញុំនោះគ្រប់ប្រការ វេលានេះខ្ញុំមានសេចក្ដីធូរស្រួលក្នុងចិត្តគិតនឹងត្រឡប់ទៅស្រុកទេសរបស់ខ្ញុំវិញ នឹងទ្រាំដើរទៅសំចតឯណោះបន្តិចឯណេះបន្តិចដូចចចក រហូតនិរន្តរកាលទៅមិនបាន។
ព្រះរាជាវិរាជតបថា ទូលបង្គំជឿជាប្រាកដថា នឹងបានព្រះនគរមកវិញ ដោយមិនតោងធ្វើសង្គ្រាមនោះជាមិនខាន ក្របីរបស់យើងតែមួយយ៉ាងប៉ុណ្ណោះ អាចនឹងចាត់ការវិវាទឲ្យស្ងប់ទៅបាន ឬឲ្យដាច់ស្រេច ព្រោះថាអ្វីដែលបង់ទៅដោយអយុត្តិធម៌នោះ កម្រនឹងត្រឡប់បានមកវិញដោយប្រតិភាព។
ក្នុងខនេះទ្រៅបទីក៏យល់ឃើញផង នាងជាស្រីក៏មែន តែនាងធីតាក្សត្រិយ៍ជាតិអ្នកចម្បាំង ហើយជាមហេសីក្សត្រិយ៍ នាងទើបមានសវនិយថា ការដែលព្យាយាមសង្រួបសង្រួមបងប្អូន ដែលទាក់ទងខ្វែងគំនិតគ្នាគ្រានេះស្នើដូចយល់ស្រប ការទុច្ចរិតបង់ពាក្យសត្រូវបានទទួលរង្វាន់តែ ១យ៉ាង គឺមរណៈទុរយោធន៍ យកប្រៀបទ្រង់យ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះ គេឆ្លាសបញ្ឆោតទ្រង់ឲ្យចូលទៅក្នុងអង្គប់យ៉ាងម៉េច គេក្លែងតែងវោហារធ្វើជាលេងល្បែងភ្នាល់យ៉ាងញាតិយ៉ាងមិត្រ តែកលគិតយករាជអាណាចក្ររបស់ទ្រង់ទៅ បណ្ដេញទ្រង់ឲ្យចុះចាកផ្ទះសម្បែង នឹងចាកប្រយូរវង្សរបស់ទ្រង់យ៉ាងម៉េច ព្រះហឫទ័យរបស់ទ្រង់គង់ជារាក់មិនចាក់ធ្លុះទៅក្នុងឧបាយកលនោះ ទើបប្រមាទភ្លាំងភ្លាត់ទៅជ្រៅដល់ម្ល៉េះ ឲ្យការសង្គ្រាមៗ យ៉ាងចេញមុខនេះវិញវិនិច្ឆ័យ ទើបនឹងដឹងថា ខាងណាខុសធម៌ខាងណាត្រូវធម៌។
ព្រះយុធិស្ឋិរ តបដោយគិតទុកមកហើយថា បងចង់លចិត្តនាងមើលក្នុងរឿងនេះ តើជាយង់យល់ដូចម្ដេច បងនឹងបញ្ជូនទូតមួយប៉ែកទៅកាន់រាជដំណាក់ ស្រីក្ឫស្ណ (ក្ឫស្ណ សព្ទនេះ ជាភាសាសំស្ក្រឹត ភាសាមគធៈថា (កណ្ណ) ប្រែថា ស្ដេចខ្មៅៗ នេះ ព្រះនារាយណ៍បែងភាគឲ្យមកកើត ដូចមានប្រាកដក្នុងសេចក្ដីរាពណ៍រឿងអង្គ ដែលយើងខ្ញុំតែងក្នុងឆ្នាំ ១៩២៦។) ព្រះរាជាប្រទេសទ្វារក ឲ្យយកចិត្តឈឺឆ្អាលខាងបងក្នុងការសង្គ្រាមគ្រានេះ អរជុននេះឯងជាទូតរបស់បង។
ព្រឹកឡើងថ្ងៃតអំពីនោះ អរជុនក៏អញ្ជើញរាជសាសន៍ទៅកាន់ក្រុងទ្វារកជាព្រះនគររបស់ព្រះក្ឫស្ណ (ក្រិស្ណ) សឹងតាំងនៅមាត់ទន្លេខាងលិចរយៈផ្លូវឆ្ងាយ ក្នុងដែនឥឡូវនេះហៅថាគូជរាត អរជុនធ្លាប់ទៅមកកាន់រាជសំណាក់ក្ឫស្ណឆ្នាំដំបូងៗ ក្នុងរវាង ១២ឆ្នាំ ដែលត្រូវនិរទេសនោះ រាជកុមារទាំងពីរនេះជាសម្ពន្ធមិត្ត ស្និទ្ធស្នាលគ្នាច្រើនទាំងជាប់ជាព្រះញាតិនឹងគ្នាផង ក្នុងឱកាសដែលទៅគ្រានោះ អរជុនបានឃើញក្សត្រិយ៍ ១អង្គ តែងកាយរៀបរយដើរចូលទៅក្នុងរាជវាំងទ្វារក ចូលមុនអរជុនមិនប៉ុន្មានជំហាន មើលទៅភាពក្សត្រិយ៍នោះ ឃើញថាជាអ្នកដើរផ្លូវឆ្ងាយដូចគ្នា ហើយមើលទៅឃើញថា មានធុរៈប្រញាប់ដូចគ្នាអ្នកយាមទ្វារអនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅដោយស្រួល មើលទៅកិរិយាដូចជាព្រះរាជមិត្រ ឬព្រះញាតិនឹងព្រះរាជក្ឫស្ណ អរជុននឹកឆ្ងល់ថា ជាអ្នកណាហ្ន៎តែគ្មានវេលានឹងសាកសួរឲ្យអស់សង្ស័យ ក្នុងរឿងដ៏ឥតប្រយោជន៍ ព្រោះទ្រង់មកជាការរាជការរួសរាន់ព្រះហឫទ័យខ្វល់ទៅតែក្នុងរឿងរាជការ។
កាលស្ដេចចូលទៅដល់ទ្វារវាំងនាយទ្វារបាល ក៏អនុញ្ញាតឲ្យចូលទៅដោយស្រួលដូចគ្នា ដោយមិនចាំបាច់ធ្វើរបៀបយ៉ាងម្ដេច តែវេលានោះ បានទ្រង់ជ្រាបថាក្ឫស្ណកំពុងផ្ទំសម្រាន្តនិន្ទ្រារម្មណ៍ក្នុងវេលារសៀលទ្រង់ ក៏ចូលទៅក្នុងបន្ទប់ក្រឡាបន្ទំ តែមិនមែនជាប្រុសទៅដាស់ចូលទៅរង់ចាំក្នុងទីនោះតែម្ដង ដើម្បីកុំឲ្យខាតវេលា កាលស្ដេចតើនឡើងនឹងបានទូលស្នើតាមការខណៈដែលអរជុនឈានចូលទៅក្នុងបន្ទប់ក្រឡាបន្ទំ ព្រះរាជាមានភ្ញៀវម្នាក់ទៀតជ្រៀតដើរចូលទៅផង ដើរស្រាវជើងទៅមុខអរជុនពីរបីជំហាន រាជកុមារអង្គនោះវាយឫកធំ ចូលទៅឈរខាងដើមព្រះទែនបន្ទំក្បែរព្រះសីរ អរជុនចូលទៅឈរខាងចុងព្រះទែនការ ដែលមានមនុស្សពព្រូសពប្រាស់ធ្វើឲ្យព្រះរាជាតើនបន្ទំ កាលបើកព្រះនេត្រឡើងក៏ឃើញអរជុនដែលនៅចុងព្រះបាទមុន ដោយសេចក្ដីបីតិព្រឺព្រួច ដែលបានជួបព្រះរាជសម្ពន្ធមិត្តដ៏ស្និទ្ធស្នាល ក៏ត្រាស់សួរដោយរួសរាន់ថា អរជុនទ្រង់មកពីអង្កាល យើងមានសេចក្ដីសោមនស្សណាស់ ដែលបានឃើញមុខបិយមិត្រ។
ទូលបង្គំទើបនឹងមកអម្បាញ់មិញ។
ទូលបង្គំមកមុននេះជាសម្ដីអ្នកម្នាក់និយាយកាត់ឡើង ពាក់កណ្ដាលភ្ញៀវដែលមករកម្ខាងនោះ គឺទុរយោធន៍ កាលក្រិស្ណ ប្រែព្រះភក្ត្រទៅខាងអ្នកនិយាយក្រោយនេះ ឃើញក្រិស្ណ ឈរខាងដើមព្រះទែនថ្វាយគំនាប់ ក៏ត្រាស់ថា យូរហើយណា ទើបនឹងមកជួបគ្នាក្នុងថ្ងៃនេះសិទ្ធិជោគស្លោកល្អនាំទ្រង់ឲ្យមកដល់ទីនេះ។
ទុរយោធន៍ចង់បានក្រិស្ណជាសម្ពន្ធមិត្ត ដោយសិនិទ្ធភាពជាអ្នកមកដល់មុន (ព្រោះព្រះវេណីក្សត្រិយ៍ឥណ្ឌូបុរាណ ថាបើកើតហេតុទាស់ទែងគ្នាឡើង នឹងសុំឲ្យជួយរវាងបរប័ក្ស គេច្រើនតែទទួលជួយខាងអ្នកមកដល់មុន) មិនបានប្រាស្រ័យបដិសន្ទនាឲ្យយឺតយូរពោលតែកំបុតៗ ថា ទូលបង្គំសូមឲ្យព្រះអង្គមានភាគជំនួយក្នុងការសង្គ្រាម ដែលនឹងមានមក សូមព្រះអង្គជាបក្សខាងទូលបង្គំ។
អរជុនមិនបានស្រែកសុំសេចក្ដីជំនួយយកប្រៀបមុន ក្រោយដូចនោះ អង្គុយតែស្ងៀមក្រិស្ណជញ្ជឹងមួយស្របក់ក៏ត្រាស់ថា ខ្ញុំឥតមានទើសទាល់ទេ ក្នុងការដែលនឹងប្រគល់កម្លាំងយោធារបស់ខ្ញុំ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ទ្រង់ឯណានីមួយ ឬទាំងសងខាង តែខ្ញុំសុំនិយាយបំភ្លឺត្រង់នេះសិន តាមសេចក្ដីយល់ឃើញរបស់ខ្ញុំ អ្នកទាំងពីរមានភាគស្មើគ្នា ដើម្បីនឹងរក្សាជញ្ជាំងត្រាជូឲ្យទៀតត្រង់ រវាងសេចក្ដីសម្ពន្ធមិត្តសម្រាប់ខ្លួន នឹងសម្រាប់ប្រទេស ខ្ញុំសុំប្រគល់កងទ័ពជើងគោកនិងកម្លាំងទ្រព្យទាំងមូលអាណាចក្រឲ្យម្ខាង តែម្ខាងទៀត ខ្ញុំចង់ប្រគល់ខ្លួនខ្ញុំ ឲ្យដោយមិនបានកាន់អាវុធ ឬពាក់ក្រិស្ណគ្រឿងការពារខ្លួន ឥឡូវនេះសូមឲ្យទ្រង់ទាំងសងខាងរើសយកតាមគាប់ចិត្តចុះ។
ទុរយោធន៍ទូលដោយរួសរាន់ថា ទូលបង្គំសុំទទួលយកខាងកងទ័ពគោក និងធនទ្រព្យទាំងពួងជារបស់ខាងទូលបង្គំ។
អរជុនទូលថា ទូលបង្គំមានសេចក្ដីអំណរលន់ ដែលបានក្រិស្ណជាពួកខាងទូលបង្គំ ទូលបង្គំវាយតម្លៃមិត្តភាពយ៉ាងក្រិស្ណ ខ្ពស់ជាងកម្លាំងពលទាហានរបស់ព្រះអង្គ។
គ្រានោះកងទ័ពគោករបស់ព្រះចៅក្រិស្ណ ក៏ចាត់ចែងលើកទៅ ក្រុងហស្តិនបុរ ដោយរួសរាន់ ទុរយោធន៍ជាអ្នកនាំទ័ពទៅឯង ក្នុងវេលាជាមួយគ្នានោះ ក្រិស្ណក៏ស្ដេចតាមអរជុនទៅឯក្រុងវិរាជស្ដេចទៅគ្រានេះគ្មានកាន់អាវុធគ្មានរាជបុរសតាមស្ដេចទៅផងទេ កាលក្សត្រិយ៍ទាំងពីរទៅដល់រាជដំណាក់ព្រះចៅវិរាជហើយ មានការប្រជុំប្រឹក្សាសើរើរឿងបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ ក្រិស្ណប្រថាប់ជាប្រធានក្នុងទីប្រជុំនោះ ទ្រង់ព្យាយាមតែនឹងបំបាត់មិនឲ្យកើតសង្គ្រាមកាប់សម្លាប់គ្នា វេលានោះទ្រង់ក្រោកឈរឡើងពោលសុន្ទរកថា សម្របសម្រួល ដើម្បីឲ្យស្ងប់សឹក ដើម្បីសេចក្ដីជាមិត្រ ក្នុងទីបំផុតបានព្រមព្រៀងគ្នាតាមពាក្យណែនាំរបស់ក្រិស្ណឲ្យបញ្ជូនទូតទៅគាល់រាជាធ្ឫតរាស្ត្រព្រះញាតិជាន់អ្នកធំ ដើម្បីធ្វើការសាមគ្គីរសគ្នានិងគោរព។
ភាគ ១១
ប្រឹក្សាការស្ងប់សឹក ត្រៀមចម្បាំង
ទូតរបស់យុធិស្ឋិរ មកដល់ក្រុងហស្ថិនបុរ ក៏ត្រង់ចូលទៅគាល់ក្នុងព្រះទីនាំងគំនាល់ ក្រាបទូលមូលមតិទៅដូចនេះ ៖
ព្រះរាជារបស់ទូលបង្គំជាខ្ញុំ ត្រាស់ប្រើឲ្យទូលបង្គំមកក្រាបទូលព្រះអង្គថាដូចនេះ បាណ្ឌព និងគោរពជាបងប្អូនជីដូនមួយនឹងគ្នា ហេតុម្ដេចទើបឱរសធ្ឫតរាស្ត្រ បានរាជអាណាចក្រទាំងមូលគ្រប់គ្រង ឱរសបាណ្ឌុមិនបានអ្វីនឹងគេ សូម្បីតែធូលីមួយក្ដាប់ ទុរយោធន៍គិតព្យាបាទព្រះញាតិវង្សរាល់ទិវារាត្រី ធ្វើឧបាយកលឲ្យទៅអញ្ជើញគេមកលេងស្ការភ្នាល់ អ្នកស្ការសំខាន់របស់ទុរយោធន៍យកស្ការបង្កប់សំណមកលេងដោយកលកោងនឹងព្យាបាទ យុធិស្ឋិរលេងទៅដោយជឿចិត្តថាបងប្អូនក៏ចាញ់រាល់ៗក្ដារ តោងបង់ទ្រព្យស្រឹង្គារបរិវាររបស់គេទៅឲ្យទុរយោធន៍រលីងអំពីខ្លួន ទុរយោធន៍ក៏ចេះតែកើបកោយច្រកទៅឥតមានញញើតដៃ ក្នុងទីបំផុតត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅនៅក្នុងដែនព្រៃភ្នំក្រំថ្ម បានទទួលប្រតិបត្តិតាមខសន្យាយ៉ាងឧក្រិដ្ឋ ដែលកម្រមនុស្សទាំងពួងលើផែនដីនឹងធ្វើបាន ក៏ឥឡូវនេះ គេបានប្រតិបត្តិតាមខសន្យានោះ ធួនបរិបូណ៌សព្វគ្រប់ហើយ ហើយបានបំភ្លេចរឿងហេតុការណ៍ទាំងពួង ក្នុងអតីតភាព ដែលកន្លងទៅហើយ មិនឲ្យកើតកោសរូសសន្ដានចិត្ត បើប្រគល់រាជអាណាចក្ររបស់គេ ឲ្យគេវិញដោយស្រួល ក៏នឹងមិនកើតកាប់សម្លាប់គ្នា បើពាក្យពោលសុំនេះត្រឹមត្រូវតាមធម៌ ហើយត្រូវផាត់ចោល មិនទទួលសម្រេចដោយផ្លូវយុត្តិធម៌សោត ក៏នឹងតោងប្រកាសសង្គ្រាមគ្នាឲ្យពេញរយៈ ជឿទុកជាមុនថា ពួកកុរុគ្រានេះនឹងខ្ទេចជាភីស្មធូលី ដែនដីទាំងនោះពួកបាណ្ឌពនឹងរឹបយកទាំងមូល។
រាជទូតក្រាបទូលប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ស្ងៀមនៅចាំស្ដាប់ព្រះរាជតម្រាស់តបសំដីរបស់យុធិស្ឋិរ ដែលប្រើឲ្យរាជទូតទៅនិយាយជំនួសនោះស្ដាប់ទៅត្រូវចិត្តភីស្មច្រើន ដោយទ្រង់យល់ថាជាពាក្យត្រឹមត្រូវតាមយុត្តិធម៌ តែវាខុសក្នុងចិត្តទុរយោធន៍ឆ្ងាយកាយបានឮរាជទូតថ្លែងដូច្នេះ ហឫទ័យទុរយោធន៍ក៏បណ្ដាលខ្មួលខ្មាញ់ឡើង ត្រាស់ព្រះសូរសៀងឡើងថា អាកញ្ជះនេះបង្អាចចូលមកទទឹងមុខរាជសីហ៍ក្នុងគុហា ចូលប្រាប់វាថាពាក្យគំរាមប៉ុណ្ណោះ មិនទម្ងន់ធួនល្មមនឹងឲ្យទុរយោធន៍ព្រឺ ជាជាងស្វាព្រាមដែលវាញេញធ្មេញឲ្យអញនោះទេ ក្លាមាត់មិនស្មើនឹងក្លាដៃ ក្លាមាត់គ្រាន់តែរលាស់អណ្ដាតអួតពូកែផូងផាង សុទ្ធតែខ្យល់ទទេដែលនឹងឲ្យមែនដល់ទៅចាប់អាវុធចូលប្រឡងសឹកស៊ូគ្នាឃើញ មិត្តបានចូលប្រាប់យុធិស្ឋិរនិងបក្ខពួករបស់គេថា ពាក្យគំរោះគំរាមជាខ្យល់ៗប៉ុណ្ណឹង មិនធ្វើឲ្យទុរយោធន៍ព្រឺរោម ដល់ទៅលើករបស់ដែលបានក្នុងកណ្ដាប់ដៃដោយជ័យជម្នះឲ្យទៅវិញទេ ចូរប្រាប់ពួកបាណ្ឌពឲ្យបែរមុខទៅកាន់ព្រៃម្ដងទៀត ហើយសឹមមកថ្វាយដីកាប្រឹក្សាសុំទោសនឹងព្រះរាជាទុរយោធន៍ ស្រេចតែព្រះអង្គនឹងទ្រង់មេត្តាប្រោសដូចម្ដេច។
ព្រះបាទធ្ឫតរាស្ត្រទ្រង់ហាមប្រាមព្រះរាជឱរស និងត្រាស់មធុរកថា និងសូត្រថា ពាក្យលើសលែងស្លែងសោតដែលទុរយោធន៍ពោលហើយ ចូរអ្នកកុំប្រកាន់កាន់យកជាអារម្មណ៍ឡើយ សម្ដីទុរយោធន៍ច្រើនតែឲ្យទោសច្រើនជាងគុណយើងមានរាជសាសន៍ទៅដល់យុធិស្ឋិរថា យើងនឹងបញ្ជូនទូតរបស់យើងទៅជាប្រញាប់ ដើម្បីនឹងចាត់ការសង្រួបសង្រួមទាំងសងខាង ឲ្យព្រមព្រៀងគ្នាដោយស្រួល។
តាមសេចក្ដីបដិញ្ញាណនេះ ធ្ឫតរាស្ត្របានបញ្ជូនសេនាបតី និងនាយសារថី សញ្ជ័យឲ្យទៅគាល់បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ឲ្យទូលថា ដូចនេះ បើទ្រង់ប្រាថ្នារកសេចក្ដីស្ងប់សឹក សាន្តត្រាណនិរាសផងគ្នា ក៏អញ្ជើញទ្រង់មករកខ្ញុំ ខ្ញុំនឹងបានប្រកាសកាត់សេចក្ដីឲ្យយុត្តិធម៌។
កាលសញ្ជ័យមកដល់ក្រុងវិរាជក៏មានសេចក្ដីឆ្ងល់ ដែលបានឃើញបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ប្រជុំពលត្រៀបត្រាមុខគួរស្ញែង ទោះបីដូចនោះក្ដី គេក៏មិនបានធ្វើទុកក្នុងចិត្ត ព្រោះគេមិនបានមកក្នុងឋានៈជាចារបុរស គេមកក្នុងឋានៈជាទូត ហេតុដូចនោះទើបមិនធ្វើឲ្យគេរវល់ក្នុងរឿងត្រួតត្រាកងទ័ពបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ គេក៏ដើរត្រង់ចូលទៅក្នុងរោងគំនាល់ លុះស្រេចការបដិសណ្ឋារៈហើយ ក៏ក្រាបទូលរាជសាសន៍ដល់យុធិស្ឋិរ។
យុធិស្ឋិរ មិនសូវពេញព្រះហឫទ័យក្នុងរាជសាសន៍នោះ ដែលពោលសេចក្ដីខ្លីពេក ទើបត្រាស់ថា យើងគោរពព្រះបាទធ្ឫតរាស្ត្រណាស់ តែក្រែងថា ទ្រង់នឹងវង្វេងជឿពាក្យឧបាយកលរបស់ឱរសទៀត សព្វថ្ងៃនេះ ទុរយោធន៍គិតតែនឹងក្រញិចក្រញីយើងឲ្យខ្ទេចទៅប៉ុណ្ណោះ មហារាជម្ចាស់ ទ្រង់មេត្តាប្រោសព្រះរាជទានសេចក្ដីការពាររក្សាយើង ស្មើមាតាបិតារក្សាបុត្រ តែមិនព្រះរាជទានឲ្យតាមពាក្យរបស់យើងស្រែកសុំ ដ៏ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ខត្តិយៈប្រវេណី។
ទ្រង់រំពឹងមួយស្របក់ហើយក៏ត្រាស់ទៅនឹងទូតខ្លះ ត្រាស់ឯងអើឯងខ្លះ យ៉ាងម្ដេចក៏តោងកើតសង្គ្រាម មិនមានផ្លូវនឹងវេះវាងឡើយ យុត្តិធម៌ក៏ល្មមស៊ូគ្នានឹងយុត្តិធម៌បាន តែដែលនឹងស៊ូអយុត្តិធម៌តោងបែរទៅអាស្រ័យកម្លាំងវត្តកំណាច យកមកតស៊ូ អនិច្ចា មុខគួរសង្វេគដែលពួកញាតិវង្ស តោងកាប់សម្លាប់គ្នា ស្លាប់ដូចគេហាល ឮតែសំឡេងស្រីមេម៉ាយយំទួញ និងសំឡេងក្មេងកំព្រាឥតផ្ទះសំណាក់អាស្រ័យ មុខគួរស្ដាយរបស់គួរចម្រើន ដែលលំអក្នុងព្រះនគរ នឹងវិនាសខ្ទេចខ្ទីទៅក្នុងមួយរំពេចបុព្វបុរសយើង លោកបានព្យាយាមកសាងឡើង បាននូវសេចក្ដីនឿយលំបាកច្រើនលំដាប់បុគ្គលមកហើយ វេលានេះហើយនិងសាបសូន្យស្នាដៃរបស់លោក មុខគួរស្ដាយសេចក្ដីសង្ឃឹមរបស់និកររាស្ត្រ ដែលនឹកសង្ឃឹមលើយើងយប់ព្រឹកថា នឹងត្រឡប់ចូលព្រះនគរវិញដោយរៀបរយ ឥឡូវនេះគេនឹងឃើញតែយុទ្ធកម៌មុខគួរស្ញែង ដើរព្រឹបៗ ឆ្លងដែនចូលទៅធ្វើសេចក្ដីវិនាសឲ្យដល់អ្នកធ្វើការសង្កត់សង្កិននឹងគ្រប់គ្រងមិនត្រូវគន្លងធម៌ ឲ្យលុះទៅ កក្កឡកម៌ទាំងពីរយ៉ាងនេះ បានកើតឡើងដែលយើងចេញចាករដ្ឋសីមា តែវេលានេះ យើងនឹងក្រិស្ណជាអ្នកតំណាងទៅក្រុងហស្តិនបុរ ដើម្បីប្រឹក្សាការរាជការស្រុកទេសឲ្យរួបរួមផង ឲ្យជាសុខសាន្តត្រាណតទៅ ចំណែកឯយើងនៅខាងនេះ ក៏នឹងព្យាយាមឲ្យដល់ការ ដើម្បីចៀសចាកការសង្គ្រាម សូមផលសម្រេចចូរមានក្នុងកណ្ដាប់ដៃនៃលោកជាម្ចាស់ទឹកដី អ្នកជាប្រធានក្នុងការស្ងប់សឹក និងការច្បាំង។
សញ្ជ័យថ្វាយបង្គំលា ត្រឡប់ទៅដល់ក្នុងហស្តិនបុរ ចូលគាល់ព្រះចៅធ្ឫតរាស្ត្រ ទូលថ្លែងក្រសែព្រះរាជតម្រាស់របស់យុធិស្ឋិរថា ដូចនេះ មហារាជដ៏ចម្រើន ការដែលត្រាស់ប្រើទូលបង្គំជាខ្ញុំឲ្យទៅក្រុងវិរាជបានសេចក្ដីដូចនេះ មើលទៅមានអន្លង់នៃសេចក្ដីបែកសាមគ្គីរវាងគោរពនឹងបាណ្ឌព អន្លង់នេះនឹងសង់ស្ពានឆ្លង ដោយសេចក្ដីសង្រួបសង្រួមឲ្យស្ងប់សង្គ្រាមឲ្យរហូតទៅដល់ត្រើយមិនបាន ម្ដងនេះនឹងផ្សារឃើញជាមិនជិតហើយ ចិត្តយុធិស្ឋិរបំណងចង់បានតែអាណាចក្រពាក់កណ្ដាល សម្រាប់ខ្លួនគេដូចអំពីដើម ថាបើយើងមិនព្រមឲ្យគេ ក៏តោងកើតសង្គ្រាមកាប់សម្លាប់គ្នា ជាគ្រឿងវិនិច្ឆ័យក្នុងរឿងនេះ រកផ្លូវនឹងចៀសវាងមិនបាន ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំបានឃើញកងទាហានខ្នាប់ដែលពុកបាណ្ឌវ ត្រៀមទុក ព្រោះហេតុនោះ ដែលគេឲ្យមកគំរាមយើង មិនមែនគំរាមទទេៗ ជាពាក្យស្រែករបស់គេមួយយ៉ាង ជាខុសឬត្រូវដូចម្ដេចក៏តាមតែការ ស្រេចគ្នាយកត្រង់កងទ័ពដ៏មានកម្លាំងនឹងវិនិច្ឆ័យ ឲ្យដាច់ស្រេចទៅ កាលបើដូចនោះ សេចក្ដីឃើញយ៉ាងជាន់ទាបៗ របស់ទូលបង្គំជាខ្ញុំថា គួរនឹងចៀសវាងការសង្គ្រាម កុំបីឲ្យកើតរឿងកាប់សម្លាប់គ្នានេះឡើយ។
ព្រះចៅធ្ឫតរាស្ត្រត្រាស់ថា អ្នកពោលគាប់គួរហើយ យើងក៏មិនចូលចិត្តកាត់សេចក្ដីយ៉ាងព្រៃៗ យកកំហែងទល់នឹងកំហល់ យើងនឹងព្យាយាមឲ្យពេញកម្លាំង ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីស្ងប់សាន្តត្រាណក្នុងប្រទេស។
តាមបដិញ្ញាដែលយុធិស្ឋិរធ្វើទុក និងសញ្ជ័យអំពីថ្ងៃមុន ទ្រង់ក៏បញ្ជូនក្រិស្ណ ទៅកាន់ក្រុងហស្តិនបុរ ដើម្បីសង្រួបសង្រួមសេចក្ដីវិវាទ នៃព្រះញាតិវង្សទាំងសងខាង កាលមកដល់ក្រុងហស្តិនបុរ ព្រះចៅធ្ឫតរាស្ត្របានបដិសណ្ឋារៈ ទទាក់ទទួលយ៉ាងពេញកិត្តិយស មានសេចក្ដីគារវៈនិងស្នេហាមេត្រី ប្រាស្រ័យទៅរកគ្នាដោយស្រួល ព្រោះក្រិណ្ណ មិនគ្រាន់តែជាក្សត្រិយ៍ ទ្រង់នូវមហិទ្ធិឫទ្ធិមួយយ៉ាងប៉ុណ្ណោះទាំងជាប់សែស្រឡាយជាញាតិវង្ស ១អង្គផង ទ្រង់ប្រាស្រ័យនិងក្រិស្ណថា ជាកិត្តិយសដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ដែលទ្រង់បានស្ដេចយាងមកថ្កានសំណាក់ទូលបង្គំ ហើយទូលបង្គំមានសេចក្ដីត្រេកអរពេញហឫទ័យ ដើម្បីទទួលស្គាល់ទ្រង់ជាពិតប្រាកដ ទូលបង្គំមិនដឹងបើនឹងយកពាក្យអ្វីមកសម្ដែងអំពីបីតិរបស់ទូលបង្គំបាន។
ក្រិស្ណតបថា ខ្ញុំមកអំពីក្រុងវិរាជ ដើម្បីកិច្ចការរបស់បាណ្ឌវ ធ្ឫតរាស្ត្រទូលថា ដើម្បីក៏តាមការ សូមឲ្យត្រាស់ចេញមកចុះ ទ្រង់រមែងនាំសេចក្ដីប្រីតាប្រាមោទ្យមកកាន់ក្រុងហស្តិនបុរជានិច្ច ទូលបង្គំមានអំណរនឹងចាំស្ដាប់មធុរកថារបស់ទ្រង់ តែសញ្ជ័យទូតរបស់ទូលបង្គំ ទើបនឹងត្រឡប់អំពីរាជសំណាក់វិរាជ ទូលបង្គំតោងពោលថា មិនសមប្រាថ្នាក្នុងផ្លូវរាជការដែលគេទៅ គេទៅនិយាយបញ្ចុះបញ្ចូលផ្សះផ្សាការបែកបាក់គ្នា រវាងសាខានៃព្រះញាតិវង្សម្ដង ហើយមិនបានរួបរួមគ្នាជាស្រួល ទូលបង្គំពោលនេះតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់ទូត ដែលមកថ្លែងដល់ទូលបង្គំ កាលបើយុធិស្ឋិរមានចំណង់ចេតនានឹងធ្វើសង្គ្រាម គ្មានខាងណាលោះលាត្រាប្រណី ក៏មុខជានឹងទង្គិចគ្នាម្ដងយ៉ាងខ្លាំង ទូលបង្គំយល់ជាប្រាកដថា កាលមានចិត្តក្រហល់ក្រហាយ ចង់តែស៊ីសាច់ច្របាច់ឈាមគ្នា មាននៅដរាបណាការប្រឹក្សា ដើម្បីស្ងប់សឹករមែងធ្លាក់សូន្យទទេដរាបនោះ ដូចគ្រាប់ភ្លៀងដែលធ្លាក់លើផែនថ្មដ៏ក្ដៅ។
ក្រិស្ណ តបថា ខ្ញុំនឹកសន្ទិះ ពាក្យដែលទ្រង់ពោលមកនេះ ឃើញធ្លាយអំពីសេចក្ដីដែលពិត ខ្ញុំដឹងជាការពិតថា យុធិស្ឋិរបានព្យាយាមគ្រប់ផ្លូវ ដើម្បីចៀសចាកការសង្គ្រាម ឱរសរបស់ទ្រង់ទេតើ ជាអ្នកព្យាយាមស្វែងរកសឹកសាប់កប់គ្នាដោយចិត្តពាលយង់ឃ្នង ការដែលយកសេចក្ដីកំបិទកំបាំងក្នុងចិត្ត ទៅប្រហារអ្នកដទៃជារាជការវៀច មិនធ្លាប់ប្រាកដក្នុងចិត្តដ៏ត្រង់របស់យុធិស្ឋិរឡើយ ខ្ញុំមិនចង់នាំរឿងគំនិតខូចដែលធ្វើឲ្យអនាថបាណ្ឌព បានទទួលទណ្ឌកម្មមកហើយ ដោយតុណ្ហីភាពនោះទេ រឿងលេងស្ការភ្នាល់គ្នាដោយឧបាយកលកោង រឿងគិតនឹងផ្ដាច់យកជីវិតគ្នា និងរឹបរាជសម្បត្តិយកជាប្រយោជន៍ខ្លួន រឿងប្រមាទមើលងាយគ្នាក្នុងទីប្រជុំជន និងរឿងទុរាចារដែលបានធ្វើដល់ទ្រៅបទី ដោយគ្មានអារ្យសម្បត្តិសេចក្ដីលាមកអំបាលនេះ ជាខដំនៀលស្ថិតនៅរហូតទៅ ធ្វើកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កុរុវង្សស្អុយរកទីបំផុតគ្មាន ត្រង់នេះតោងបែរទៅអាស្រ័យកម្លាំងទាហាន ព្រោះគ្មានផ្លូវនឹងត្រឡប់ជាគ្នា គ្មានផ្លូវកែខៃ គ្មានផ្លូវផ្សះផ្សាឲ្យជាមេត្រីភាព គ្មានអ្វីនឹងយកមកលុបលាង អសត្យរបស់បងប្អូនឯងនេះបាន ទ្រព្យសម្បត្តិដែលបាត់ទៅអាចនឹងឃើញមកវិញបាន កេរ្តិ៍ឈ្មោះដែលខូច គឺខូចឈ្មោះថាខូចរហូតនិរន្តកាល ពួកបាណ្ឌពបានទទួលទណ្ឌកម្ម ត្រាំត្រែងអាការបៀតបៀន អំបាលនេះ ដោយខន្តី ដោយសេចក្ដីព្យាយាមក្លា នឹងមានមកអស់ការជាយូរហើយ ឥឡូវគេស្រែកសុំដោយសម្លូត មិនមែនជាការសងសឹកយ៉ាងជ្រោកជ្រាក សុំទទួលសិទ្ធមរតក ដ៏ជាភាគរបស់គេ ដោយត្រូវតាមច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ មិនចង់បានរាជ្យសម្បត្តិរបស់ទ្រង់ទេ គឺសុំតែដែនដីរបស់គេ ល្មមតែតាំងខ្លួនជាឥស្សរបាន ល្មមសមដល់ឋានៈជាក្សត្រិយ៍ ល្មមសមដល់ឋានៈជាមនុស្ស គេនឹងអាស្រ័យភិក្ខាហារចិញ្ចឹមជីវិត យ៉ាងវណ្ណិពួកព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយមិនបាន ក្នុងនាមនៃមនុស្សជាតិ បាណ្ឌពខ្ញុំសុំក្រោកឈរឡើង សុំសេចក្ដីស្ងប់ម្ដងទៀត នឹងស្រែកសុំយល់ទាស់ក្នុងរឿងច្បាំងកាប់សម្លាប់គ្នា។
លំដាប់នោះក្រិស្ណ ក៏ស្ដេចទៅដំណាក់ទុរយោធន៍ ដោយបំណងនឹងសង្រួបសង្រួមគ្នា ឲ្យគេយល់ផងតាមសេចក្ដីឃើញរបស់ទ្រង់ដែលបំណងតែផ្លូវស្ងប់ ទ្រង់ជ្រាបថា ទុរយោធន៍គ្របលើមនុស្សទាំងឡាយក្នុងរាជត្រកូលនោះទ្រង់ជ្រាបធ្ឫតរាស្ត្រ គ្មានសម្ដីធំអ្វីនឹងគេក្នុងរាជការស្រុកទេស ទ្រង់ជ្រាបថា ភីស្មក្សត្រិយ៍ចាស់ សូម្បីមានព្រះហឫទ័យបង្អោនទៅរកផ្លូវស្ងាត់ស្ងប់ ក៏មិនអាចតបតនឹងទុរយោធន៍បាន ទ្រង់ជ្រាបថា ទោណ កណ៌ នឹងគោរពទីប្រឹក្សាឯទៀត ក៏សុទ្ធតែជាខ្ញុំនៅក្នុងបង្គាប់ទុរយោធន៍ទាំងអស់ទ្រង់មក ទ្រង់ព្រះចិន្ដាឃើញថា បើទ្រង់និយាយបង្អោនចិត្ត ទុរយោធន៍មិនឲ្យច្បាំងបាន ការលំបាករញ៉ិករញ៉ុកទាំងពួងក៏ឈ្មោះថា បានសម្រេចស្រេចអស់តែពាក្យប្រឹក្សាសើរើរបស់ក្រិស្ណ មុខគួរនឹងបំពេញចិត្តទុរយោធន៍ឲ្យត្រជាក់ទន់ទៅរកផ្លូវស្ងប់ ត្រឡប់ទៅជារឿងបង្អៅទុរយោធន៍ឲ្យកើតមានរបឹងរឹងរូស អួតពូកែឡើងជាងមុន ទុរយោធន៍បែរព្រះភក្ត្រមកខាងក្រិស្ណហើយត្រាស់ថា ម្ដេចទ្រង់សម្ដែងអាការជិនឆ្អន់នឿយណាយនឹងខ្ញុំ។
ក្រិស្ណតប ខ្ញុំជាមិត្រនឹងទ្រង់មិនខានដរាប ទ្រង់នឹងត្រឡប់ចិត្តប្រព្រឹត្តប្រពៃ ក្នុងរវាងបាណ្ឌពជាគណៈញាតិរបស់ទ្រង់។
បញ្ចុះបញ្ចូលឲ្យទុរយោធន៍ត្រឡប់ចិត្តមកសម្រេច ក្រិស្ណក៏ស្ដេចទៅរកអ្នកដទៃៗតទៅទៀត ដែលធ្វើដូចនេះ បំណងនឹងរកឲ្យច្រើនៗ ជួយទម្រុឌទម្រោមសេចក្ដីយល់ឃើញរបស់ទុរយោធន៍ឲ្យរសាយទៅ បានស្ដេចទៅរកវិទូរថ្លែងរឿងនោះតាមការ គេក៏មានសេចក្ដីស្ដាប់ក្នុងរឿងប្រឹក្សាការស្ងប់សឹកនោះដែរ ដោយឃើញស្រួលគ្រប់ផ្លូវត្រូវធម៌ គេទូលទ្រង់ថា ទុរយោធន៍ធ្វើស្បិតបិទត្រចៀកធ្វើមិនឮក្នុងរឿងស្រែកសុំ ដ៏ត្រឹមត្រូវតាលផ្លូវយុត្តិធម៌ ព្រោះចិត្តរបស់គេ គិតប៉ងតែនឹងស៊ីសាច់ច្របាច់ឈាមឲ្យទាល់តែបាន បើទ្រង់កុំយាងមកកាន់ទីនេះសោះតែម្ដងល្អជាជាង ទុរយោធន៍មុខជានឹងមិនជឿស្ដាប់ពាក្យមនុស្សឯណានីមួយ មកនិយាយឲ្យតែខាតវេលាទទេ ហាក់ដូចជានិយាយចោល កាលគេនិយាយសម្ដីអ្វីឡើង គេត្រូវការតែឲ្យមនុស្សក្នុងសកលលោកយល់តាមគេទាំងអស់។
ក្រិស្ណតប សេចក្ដីបំណងដោយចំពោះរបស់យើង គឺនឹងការពារមិនឲ្យកើតសឹកសង្គ្រាមប៉ុណ្ណោះ ដែលយើងខំមកកាន់ក្រុងហស្តិនបុរទាំងនេះ ដើម្បីនឹងជួយពួកកុរុឲ្យរួចអំពីសេចក្ដីវិនាស ដែលគេស្វែងរកមកដាក់ខ្លួនគេ បើគេជឿស្ដាប់យើង គេរាល់គ្នានឹងនៅជាសុខនិរាសភ័យ បើគេមើលងាយពាក្យណែនាំរបស់យើង គេនឹងបានសេចក្ដីវិនាសជារង្វាន់។
ថ្ងៃព្រឹកឡើង មានកាលប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីជាមហាសមាគមដោយឱកាសនោះ ក្រិស្ណបានចូលទៅនិយាយសង្រួបសង្រួមការស្ងប់សឹកម្ដងទៀត ក្នុងទីមហាសមាគម ត្រាស់នឹងព្រះចៅធ្ឫតរាស្ត្រថា ខ្ញុំមកនេះមិនមែនជាមកស្វែងរកសង្គ្រាម មកដើម្បីទម្រុឌទម្រោមរឿងសឹកសង្គ្រាម ឲ្យត្រឡប់មានមេត្តាស្នេហាគ្នាទៅវិញ មហារាជចូលទ្រង់កុំគាប់ចិត្តក្នុងអំពើអកុសលធម៌ ដ៏ជាគ្រឿងសៅហ្មងចិត្តនេះឡើយ ចូលលើកព្រះហស្តឡើងឲ្យពរជ័យសិរីសួស្ដីដល់ប្រទេស បំបាត់ឧបទ្រពភ័យដ៏មានកម្លាំង ដែលនឹងមកញាំញីយាយីរាជធានី និងព្រះរាជវង្សានុវង្សរបស់ទ្រង់ ចូរព្រមព្រៀងលើកផែនដីក្រុងឥន្ទ្របថឲ្យបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ តែដោយស្រួលទៅ តាមពាក្យសម្រែកស្រែកសុំដ៏ត្រូវតាមគន្លងធម៌ កុំធ្វើវររករឿងនឹងគេឡើយ បើធ្វើបានដូចនេះសោត ប្រទេសរបស់ទ្រង់នឹងរុងរឿងកិត្តិយសខ្ពស់មុខប្រាសចាកសព្វភ័យ ល្បីនាមទួទៅ សុំឲ្យទ្រង់គិតមើល ប្រសិនបើជាច្បាំងគ្នាទៅហើយ បាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ចាញ់ស្លាប់អស់ក្នុងទីយុទ្ធភូមិសោត តើទ្រង់នឹងបានអ្វីអំពីគេ ១ទៀត ការស្លាប់ដោយថ្វីដៃរបស់ទ្រង់ដូចនោះ នឹងធ្វើឲ្យទ្រង់រីករាយសប្បាយព្រះហឫទ័យបានឬ តែខ្ញុំសុំថ្លែងក្នុងទីប្រជុំដ៏សង្ហានេះ សូមឲ្យជ្រាបថា ពួកបាណ្ឌវត្រៀមទុកព្រមស្រេច ដើម្បីនឹងច្បាំង ហើយនឹងត្រៀមដើម្បីស្ងប់សឹកស្មើគ្នា ទ្រង់នឹងសព្វព្រះហឫទ័យយកខាងច្បាំង ឬខាងស្ងប់ឈប់សឹកបានមួយរំពេច តែបើប្រសិនជាកើតច្បាំងគ្នាឡើង ពួកចិន្តកវីនឹងចារឹកឡើងរឿងចម្បាំងនោះទុកក្នុងពង្សាវតារ ពណ៌នាតាមលំអានរឿងពេញទៅដោយសេចក្ដីគ្មានសច្ចៈ ដឹងឬទេថា ការសង្គ្រាមដូចនេះ ព្រះជាម្ចាស់លើឋានសួគ៌លោកហាម បើកាលយាងចុះកាន់សង្គ្រាមហើយ អ្នកណានឹងទំនាយបានថា នឹងចប់ចុះត្រឹមមរណនៃបាណ្ឌវក្សត្រិយ៍ ឬត្រឹមអស់ពូជពង្សកុរុ ការស្ដាប់ពាក្យសង្រួបសង្រួមនៃក្រិស្ណសព្វៗទៅ ធ្ឫតរាស្ត្រទ្រង់ជាទុក្ខព្រួយព្រះហឫទ័យ ដោយធម្មជាតិទ្រង់ជាអ្នកមានធាតុទន់ តែត្រាស់កែខ្លួនថា មិនដឹងបើនឹងឆ្លាក់ឆ្លៀតកែខៃ និស្ស័យកំណាចរបស់ឱរសយ៉ាងម្ដេចបានទេ អស់ផ្លូវនឹងជួយជ្រោមជ្រែងហាមឃាត់បានហើយ។
លំដាប់នោះភីស្មៈក្រោកឈរឡើង ថ្លែងសន្ទរកថាដាស់តឿនទុរយោធន៍តាមពាក្យណែនាំដ៏ប្រសើររបស់ក្រិស្ណ តែទុរយោធន៍ស្ដាប់ហើយៗ ក៏ស្ងៀមព្រងើយ ធ្វើហាក់ដូចជាមិនឮ តែក្នុងព្រះហឫទ័យក្ដៅខ្មួលស្ទើរស្រក់ព្រះលោហិត។
ទោណ វិទូរ នារទ និងអ្នកដទៃក្រៅអំពីនេះ មានសេចក្ដីឃើញយ៉ាងភីស្មៈ ក៏ដំណើរតាមភីស្មៈចូលមកអង្វរទុរយោធន៍ កុំឲ្យប្រកាន់អំណាចរាជសក្ដិខ្លាំងពេក ចេះតែផ្លាស់មុខគ្នាចូលមកអង្វរតៗ គ្នាជាច្រើននាក់ ទុរយោធន៍នឹងទ្រាំអង្គុយឲ្យគេលោមតទៅទៀតពុំបាន ទើបក្រោកឈរឡើងដំឡើងព្រះនេត្រក្រឡោតចិញ្ចើមក្រញូវត្រាស់ថា ក្រិស្ណស្អប់មុខយើង ស្រឡាញ់ពួកបាណ្ឌព ភីស្មៈធ្វើព្រះភក្ត្រតឹងខឹងនឹងយើង វិទូរ និងទោណដាក់មុខធ្មឹងសម្លឹងសម្លក់យើងដោយសម្អប់ ព្រះរាជបិតាយើងសោត ក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងថ្លែងទុក្ខ រឿងបាបកម្មរបស់យើង នឹងត្អូញត្អែរ ដើម្បីឲ្យស្អប់សឹកដែរ ដូច្នោះតើឃើញយើងធ្វើល្មើសអ្វីទៅហើយ ១ទៀត បើចេះតែដូច្នេះ យើងជាក្សត្រិយ៍ទ្រង់នូវឥស្សរភាពនឹងលូកដៃទៅធ្វើអ្វីបាន លោកអ្នកធំទាំងឡាយអើយ សុំឲ្យលោកគិតមើលមួយរំពេចសិន បើយុធិស្ឋិរចូលចិត្តលេងល្បែងភ្នាល់ ហើយបានលេងស្ការភ្នាល់ទាល់តែខ្មុក ខូចរាជសម្បត្តិនិងឥស្សរភាពដោយគំនិតខ្លួន ម្ដេចក៏មកពាលោរករឿងយើងថាខូច កាលគេលេងភ្នាល់លើកទីពីរចាញ់ហើយ ព្រមទទួលទោសនិរទេសដោយខ្លួនឯង ម្ដេចគេមកហៅយើងថាចោរជតារាសីរបស់បាណ្ឌវវេលានេះ ធ្លាក់ត្រណាត់ត្រណែងទៅតាមយថាកម្មរបស់គេ បក្សពួករបស់គេក៏មិនមានប៉ុន្មាននាក់ កម្លាំងរេហ៍ពលក៏មិនសូវមាំមួនមិនធួននឹងការប្រឡងជ័យ ខ្លួនយើងមិនធ្លាប់ក្រែងព្រះលើឋានសួគ៌ ហើយនឹងញញើតសម្ដីគំរាមរបស់មនុស្សរប៉ិចរប៉ីកម្ទេចកំទីនេះឬ ក្សត្រិយ៍អាចនឹងស្លាប់ក្នុងទីប្រឡងសឹកក៏បាន តែមិនព្រមឱនលំទោនចុះចាញ់អ្នកណា អ្នកប្រាជ្ញលោកពោលទុកដូចនេះ ក៏ឥឡូវនេះអញ្ជើញលោកព្រះញាតិទាំងឡាយចូលស្ដាប់ពាក្យខ្ញុំថ្លែងខ្លះវិញ ព្រះរាជបិតារបស់យើងបានលើកអាណាចក្រឥន្ទ្របថឲ្យទៅបាណ្ឌវ ក្នុងវេលាដែលទ្រង់កំពុងវង្វេងស្រឡាញ់កូនក្មួយ ឬមិនដូច្នោះ ក៏ព្រោះទ្រង់ធ្លោយមិនខានជាគិតឲ្យសព្វគ្រប់ ក្នុងផ្លូវរាជការសម្រាប់ស្រុកទេស ជីវិតរបស់យើងមាននៅដរាបណាពួកបាណ្ឌវ ក៏មិនគង់មិនបានជាម្ចាស់ខែត្រខណ្ឌសីមាឥន្ទ្របថទៀតជាដាច់ខាត ដរាបនោះ រាជអាណាចក្រគួរនឹងមិនញែកជាពីរភាគ បានមករួមក្នុងផែនទីជាមួយគ្នាឡើយ គង់រួមនៅដូចនេះរហូតនិរន្តរកាលទៅ ពាក្យរបស់ខ្ញុំដែលពោលទៅនេះ ច្បាស់ណាស់ជាពាក្យមាំ គ្មានច្រឡំត្រង់ណា មិនត្រឡប់ប្រែប្រួលជាពាក្យពីរទៅបាន។
ក្រិស្ណក៏ជ្រាបហើយថា គ្មានប្រយោជន៍ក្នុងរឿងនេះ បើទុកជាលើកយកយុត្តិធម៌មកសំដិលសម្ដែងយ៉ាងម្ដេច ទុរយោធន៍ក៏គង់មិនយល់តាម ព្រោះមាននិស្ស័យរបឹងត្រាំនៅក្នុងសន្ដាន តែដរាបណានៅមានឱកាសល្មមនិយាយ ក៏អន់និយាយមិនបាន គ្រានេះក៏ទៀត ក្រិស្ណត្រាស់ថា ទុរយោធន៍អើយ ម្ដេចទ្រង់មិននិយាយដូចនេះបាន ម្ដេចទ្រង់ភ្លេចបង់ត្រង់ដែលថា ទ្រង់នឹងមិនល្មើសទ្រើសកន្លងលើបងប្អូន។
ទុហសាសន៍បែរទៅខ្សឹបទូលទុរយោធន៍ពីរបីម៉ាត់ជាប្រញាប់ ដាស់តឿនរំឭកឲ្យដឹងខ្លួនថា ក្រែងកើតហេតុធំទៅបាន ដែលមករឹងទទឹងអ្នកធំ អ្នកប្រាជ្ញជាច្រើនគ្រាក្នុងទីមហាសមាគមទុរយោធន៍ បានស្ដាប់ពាក្យអនុជទូលតឿន មិនទាន់បានតបឆ្លើយឆ្លងសម្ដី ក្រិស្ណក៏ក្រោកដើរចេញអំពីទីប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រី ព្រះភក្ត្រឡើងច្រាលបណ្ដាលឲ្យទោស។
ព្រះរាជាធ្ឫតរាស្ត្រ បានពន្យល់ហេតុផលផ្សេងៗ ឲ្យឱរសមុខរឹងស្ដាប់ម្ដងទៀត ព្រះនាងគន្ធារីជននីជាទុរយោធន៍ ក៏យល់ឃើញតាមសម្ដីមហារាជនោះដែរ តែទោះបីដូច្នោះទុរយោធន៍ ក៏មិនផ្លាស់គំនិតក្រែងអ្នកណា។
ក្រិស្ណឃើញថា សេចក្ដីព្យាយាមរបស់ព្រះអង្គក្នុងទីផុតនេះរលំរលាយបង់ មិនសម្រេចប្រយោជន៍ដូចបំណង ក៏ស្ដេចចេញចាកក្រុងហស្ថិនបុរ ទៅដល់ក្រុងវិរាជ សារសព្ទហេតុការណ៍ទាំងពួង ដែលប្រព្រឹត្តទៅក្នុងរាជសំណាក់កុរុ ឲ្យយុធិស្ឋិរស្ដាប់តាមដំណើរគ្រប់ប្រការ។
ភាគ ១២
សង្គ្រាម កុរុក្សេត្រ
ព្រះក្រិស្ណៈ នាំសារទៅកាន់រាជសំណាក់កុរុ មិនបានសម្រេចផលដូចបំណងហើយ ត្រឡប់មកវិញមិនយូរប៉ុន្មាន ទុរយោធន៍ក៏បញ្ជូនរាជសារ បបួលច្បាំងទៅដល់បាណ្ឌពក្សត្រ ក្នុងរាជសារបបួលច្បាំងនោះ សឹងពេញទៅដោយពាក្យប្រមាថមើលងាយជាយ៉ាងធ្ងន់បំផុត មានមនោសញ្ចេតនាប្រុងតែនឹងប្រើអាវុធ គឺធ្វើការមើលងាយជាងការប្រកាសសង្គ្រាម សេចក្ដីក្នុងរាជសារនោះថា “ទ្រង់ស្បថទុកថា ទ្រង់នឹងធ្វើសង្គ្រាមដណ្ដើមយកជ័យនឹងយើង ឥឡូវនេះ ដល់ពេលវេលាហើយ ដែលទ្រង់នឹងត្រូវប្រតិបត្តិតាមសម្បថដ៏ពិតប្រាកដនោះ, រាជអាណាចក្ររបស់ទ្រង់ត្រូវយើងរឹបអូសយក, នាងទ្រៅបទីទេវីរបស់ទ្រង់ ក៏ត្រូវយើងធ្វើផ្ចាញ់ផ្ចាលឲ្យបាននូវសេចក្ដីអាម៉ាស់មុខស្ទើរតែដកដង្ហើមមិនរួច ព្រះអង្គទ្រង់ព្រមទាំងបងប្អូន ត្រូវយើងសង្កត់កនិរទេស ឲ្យទៅនៅព្រៃដូចពានរភីមយក្សធំមាត់រឹង អួតខ្ជោលតែមាត់នោះគេចមុខទៅពួនឯណាបាត់ ភ្លេចហើយឬសម្ដីដែលអួតគឃរថានឹងផឹកឈាមទុហសាសនៈ? ទុហសាសនៈរង់ចាំមើលតែមាត់ឈ្លើងដែលនឹងមកជញ្ជក់ឈាម, អរជុនអ្នកអួតខ្លាំងពូកែណាស់ តើរត់ទៅពួននៅឯណាបាត់ទៅ? ឲ្យគេចេញមកអំពីទីពួនមុខចុះ ហើយសម្ដែងសិល្បសរដូចយ៉ាងក្មេងវត្តទើបហាត់រៀន ឲ្យយើងមើលផង តើនឹងជាអ្វីទៅ” សេចក្ដីក្នុងសារនោះនៅមានវែងពិស្ដារផ្សេងៗ ជាច្រើនទៀត។
ពួកបាណ្ឌពទទួលពាក្យបបួលច្បាំងនេះទុកហើយ បានបញ្ជូនពាក្យប្រកាសសង្គ្រាមតបទៅដល់ពួកកុរុវិញ ប៉ុន្តែប្រើសម្ដីសុភាពរៀបរយតាមទំនៀមរាជការ។
លុះដល់ព្រឹកឡើង កងទ័ពទាំងពីរខាង គឺកងទ័ពកោរព និងបាណ្ឌព ក៏លើកមកតាំងនៅទីវាលធំ ដ៏មិនឆ្ងាយអំពីក្រុងហស្តិនបុរប៉ុន្មាន តាំងពីពេលនោះមកមាននាមប្រាកដក្នុងពង្សាវតារថា “សង្គ្រាមកុរុក្សេត្រ”។ ភីស្មៈ ត្រូវរើសជាស្ដេចសឹកកំពូលទ័ពខាងកងទ័ពកុរុ, ទោណាចារ្យជាអ្នកបញ្ជាការទ័ព ស្លាបស្ដាំ គឺជាមេទ័ពខាងស្ដាំមានសកុនិជាជំនួយ (ភូឈួយ) និងកងទាហានគន្ធារីជិះសេះកាន់ធួន, ទុហសាសនៈជាអ្នកបញ្ជាការទ័ពស្លាបឆ្វេង គឺជាមេទ័ពខាងឆ្វេង ព្រះធ្ឫតរាស្ត្រជាអ្នកបញ្ជាកងទ័ពក្រោយ មានសញ្ជ័យជានាយសារថីរបស់ព្រះអង្គនៅជាមួយផង ចាំក្រាបទូលរាយការណ៍អំពីសេចក្ដីប្រព្រឹត្តទៅក្នុងទីចម្បាំងឲ្យទ្រង់ជ្រាប។
កងទ័ពបាណ្ឌពមាន ធ្ឫស្តទ្យុម័ន ជាឱរសរបស់ព្រះបាទទ្រុបទ បងប្អូនទ្រៅបទី ជាមេទ័ពស្រួច អ្នកនាំទ័ពខាងបាណ្ឌព។ ក្នុងកងទ័ពបាណ្ឌពមានក្សត្រិយ៍កំលោះៗ ជាច្រើនអង្គ, បណ្ដាក្សត្រិយ៍កំលោះអម្បាលទាំងនោះ អភិមន្យុជាបុត្ររបស់អរជុនកើតពីនាងសុភទ្រាកនិដ្ឋភគិនីនៃព្រះក្រិស្ណៈ ក្អេងក្អាងជាងគេទាំងអស់។ កងទ័ពទុរយោធន៍មានកម្លាំងរេហ៍ពលរឹងប៉ឹងជាងកងទ័ពរបស់យុធិស្ឋិរ។
អ្នកនាំទ័ពទាំងពីរខាង មានសេចក្ដីរីករាយសប្បាយចិត្តជាយ៉ាងក្រៃលែង បានចាត់ក្បួនទ័ពដោយរួសរាន់។ ទង់ពណ៌ឥន្ទធនូរបស់កងទ័ពទាំងពីរខាង បោកបក់រវិចទៅតាមខ្យល់។
ត្រែស័ង្ខក៏ផ្លុំសូរសព្ទស៊ានរងំទាំងយុទ្ធមណ្ឌល។ ស្គរជ័យក៏ទួងឮសូរទូងៗ បណ្ដើរអន្លូងជាចង្វាក់សម្រាប់ប្រាប់ហេតុ។ ដំរីសឹកសោត ក៏ស្រែកកឹកៗឮសន្ធឹកសូរសព្ទស្ទើរផ្កាប់ប្រឹថពី។ រថសឹកទឹមសេះពាជីគ្រឹកៗឮសូរសន្ធឹកដូចផ្គរលាន់។ គ្រឿងអាវុធយុទ្ធភណ្ឌ បានប្រុងប្រៀបត្រៀមទុកស្រេច គ្រប់មុខគ្រប់យ៉ាង។ សេនាទាហានទាំងពីរខាង សម្រិតសម្រាំងផ្ទៀងត្រចៀកចាំស្ដាប់ សព្ទបញ្ជាការនាយចៅហ្វាយរបស់ខ្លួនដែលស្រែកឲ្យប្រុងចូលវាយសឹក។
ក្នុងខណៈដែលកងទ័ពទាំងពីរខាង កំពុងឈប់ឈរទ្រឹង សម្លឹងសម្លក់មុខគ្នានឹងគ្នាទៅវិញទៅមកនោះ ឃើញមានហេតុចម្លែកអស្ចារ្យមួយយ៉ាង កើតឡើងប្រាកដដល់ភ្នែកមនុស្សទាំងឡាយ គឺយុធិស្ឋិរចុះអំពីរថសឹកហើយដោះគ្រឿងសឹកចេញអំពីព្រះអង្គ យាងតម្រង់ទៅរកអ្នកបញ្ជាការកងទ័ពខាងកុរុ ដែលឈរត្រៀបត្រាពីខាងមុខ ប៉ុន្តែ ទ្រង់ឥតកាន់អាវុធអ្វីព្រះហស្តសោះ នេះជាបុព្វនិមិត្តសម្រាប់សម្គាល់ឲ្យឃើញថា ទ្រង់មកដើម្បីសន្តិភាពស្ងប់សឹក ព្រោះតាមកតិកាអ្នកស្រុកឥណ្ឌាថា “អ្នកចម្បាំងណានឹងទៅប៉ះពាល់ដល់រូបកាយបច្ចាមិត្ត ដែលឥតអាវុធក្នុងដៃនោះមិនបានជាដាច់ខាត”។ ឯពួកសេនាទាហានខាងយុធិស្ឋិរសឹងនឹកឆ្ងល់តែរាល់គ្នា។ ខាងពួកកុរុនាំគ្នាសប្បាយរីករាយណាស់ដោយសម្គាល់ថា យុធិស្ឋិរស្ញប់ស្ញែងក្រែងខ្លាចបារមី បានជាចុះពីរថចូលមកសុំធ្វើសញ្ញាសន្តិភាពឈប់ច្បាំងត្រឹមប៉ុណ្ណឹង ហើយនាំគ្នាបង្អង់មួយស្របក់ គ្មានអ្នកណាហ៊ានធ្វើអ្វីសោះ ប៉ុន្តែឯភ្នែកមនុស្សគ្រប់រូបចេះតែប្រឹងសម្លឹងត្រង់ចំពោះទៅយុធិស្ឋិរ នៅពេលដែលកំពុងស្ដេចយាងចូលទៅរកនាយទាហានធំខាងកុរុ មើលទៅព្រះភក្ត្រនៃយុធិស្ឋិរបញ្ជាក់ឲ្យយល់ថា ទ្រង់មិនសប្បាយព្រះទ័យសោះឡើយ។
ក្សិណនោះ យុធិស្ឋិរយាងសំដៅទៅរកភីស្មៈ ដែលកំពុងឈរនៅក្នុងចំណោមទាហានជួរមុខ ទ្រង់យាងសន្សឹមៗចូលទៅស្ទាបព្រះបាទភីស្មៈ ហើយសុំខមាទោស ដើម្បីនឹងធ្វើសង្គ្រាមប្រឡងប្រជែងយកជ័យជម្នះ ព្រោះតាមធម្មតាក្សត្រិយ៍អ្នកធ្ងន់ក្នុងអារ្យចិត្ត កាលបើបានជ្រាបថា ព្រះអង្គនឹងកាន់អាវុធចូលធ្វើសង្គ្រាមជាមួយព្រះញាតិវង្សអ្នកធំ ដ៏ជាមេបារបស់ត្រកូល បើមិនទាន់បានសូមខមាទោសជាមុនទេនឹងធ្វើចម្បាំងមិនបានឡើយ សូម្បីជេដ្ឋបុគ្គលនោះកាន់អាវុធចូលមក ប៉ុនប៉ងនឹងប្រហារខ្លួនក្ដី ស្រេចការសូមខមាទោសនេះហើយ ទ្រង់យាងចូលទៅរកទោណាចារ្យទៀតសូមខមាទោសនឹងអាចារ្យថា ទ្រង់ត្រូវតែហូតកាំបិតយុទ្ធនឹងពួកកុរុនៅគ្រានេះហើយ ទ្រង់គ្មានមនោសញ្ចេតនាប្រាថ្នាតស៊ូនឹងអាចារ្យឬនឹងបក្សពួករបស់អាចារ្យអ្នកស័ក្ដិសិទ្ធិ ដែលទ្រង់បានសិក្សាសិល្បសរអំពីលោកនោះសោះឡើយ។ អ្នកចម្បាំងជើងចាស់ទាំងពីរ ក៏អនុមតិព្រមលើកទោសយុធិស្ឋិរតាមពាក្យសុំស្រេចហើយ បាណ្ឌពរាជាក៏លាថយចូលទៅក្នុង កងទ័ពរបស់ព្រះអង្គវិញ។
ក្សិណនោះ កងទ័ពទាំងពីរខាងបានស្រែកប្រកាសតាមទំនៀមថា “ចូលទីសង្គ្រាមធំ ឥតមានសមគំនិតនឹងអ្នកណាទេ”។
អរជុនឲ្យក្រិស្ណៈ ជារាជសម្ពន្ធមិត្ររបស់គេទទួលនាទីបររថសឹក នាទីឯទៀតមិនស្រួលដូចនាទីនេះឡើយ ព្រោះក្រិស្ណៈបានប្ដេជ្ញានឹងទុរយោធន៍ថា ទ្រង់នឹងមិនកាន់អាវុធដើម្បីចូលជួយខាងពួកបាណ្ឌព កាលអរជុនឡើងលើរថសឹកដ៏ខ្ពស់ហើយ ក្រឡេកទៅត្រួតមើលថែវទាហានសឹកខាងមុខ សង្កេតឃើញពួកទាហានអម្បាលនោះសុទ្ធតែជាព្រះញាតិរបស់ខ្លួន ទាំងចាស់ទាំងក្មេង ក៏ទ្រង់ស្លុតព្រះហឫទ័យទើបទ្រង់ត្រាស់ប្រារព្ធនឹងក្រិស្ណៈថា “ចិត្តខ្ញុំរសេះរសោះរួញរាក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមកាប់សម្លាប់គ្នាឈាមច្រាលទាំងប្រឹថពី ក្នុងទីចំពោះមុខនេះណាស់, ខ្ញុំមិនចង់ស្វែងរកជ័យជម្នះដោយការបៀតបៀនគ្នាយ៉ាងនេះសោះឡើយ, ខ្ញុំមិនចង់ខ្វល់ខ្វាយរកអំណាច, ខ្ញុំមិនប្រាថ្នាសេចក្ដីចម្រើនក្នុងលោកនេះទេ, យើងលោភចង់បានផលប្រយោជន៍ឲ្យអ្នកណា អ្នកនោះក៏មកចូលក្នុងក្បួនទ័ពច្បាំងនឹងយើងដែរ, ប្រយោជន៍អ្វីដែលយើងនឹងត្រូវបានក្នុងលោកនេះ, សេចក្ដីសុខក្នុងលោកនេះ នឹងកើតមានមកពីណា បើយើងចេះតែសម្លាប់បងប្អូនឯងឲ្យស្លាប់អស់រលីងទៅហើយ”។
ក្រិស្ណៈទ្រង់ត្រាស់ដាស់តឿនថា “ជាតិអ្នកចម្បាំងដែលខំតស៊ូច្បាំងគ្នានោះ ក៏គេមិនមែនប៉ុនប៉ងស្វែងរកសេចក្ដីល្អឬកិត្តិយសទេ គេមិនមែនច្បាំងសម្រាប់លោកឬសម្រាប់ធម៌ទេ, គេមិនមែនសម្រាប់អ្នកជិតស្និទ្ធឬអ្នកដទៃឆ្ងាយទេ គេច្បាំងឬមិនច្បាំងគ្រាន់តែដើម្បីប្រតិបត្តិការតាមនាទីប៉ុណ្ណោះ ដោយមិនត្រូវនឹកសង្ឃឹមដល់ផលណាមួយ ក្នុងទីបំផុតយកមកធ្វើជាអារម្មណ៍ក្នុងចិត្តឡើយ, ទ្រង់ជាតិជាក្សត្រិយ៍ (ជាតិអ្នកចម្បាំង) ហើយការនេះជានាទីរបស់ទ្រង់ ត្រូវតែទ្រង់ច្បាំងជំនួសព្រះរាជារបស់ទ្រង់ យ៉ាងពេញសតិកម្លាំង នឹងបានសម្រេចផលក្នុងទីបំផុតដូចម្ដេច ក៏តាមការទៅចុះ ទោះបីជាការសម្រាប់ខ្លួនក្ដី សម្រាប់អ្នកដទៃក្ដី មិនត្រូវលើកយកមកគិតនឹកជាអារម្មណ៍ឡើយ ប៉ុន្តែសូមកុំប្រកាន់យកសម្ដីរបស់ខ្ញុំ ថាជាគ្រឿងសន្ធាប់ណាមិនរួចនោះឡើយ បើនិយាយអំពីកិត្តិយសវិញ កិត្តិយសរបស់អ្នកច្បាំងនៅត្រង់ការច្បាំងនោះឯង, បើនិយាយអំពីមរណភាពវិញ គ្មានមរណភាពឯណា នឹងឲ្យល្បីល្បាញកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាងមរណភាពក្នុងសង្គ្រាមឡើយ ខ្ញុំសូមប្រកាសិតទុកក្នុងទីនេះថា មិត្រសម្លាញ់និងគណៈញាតិរបស់ទ្រង់, គេកាន់គ្រឿងសស្ត្រាវុធចូលតស៊ូនឹងទ្រង់ហើយ ប៉ុន្តែ នឹងមករំលោភលើទ្រង់ម្នាក់ឯងក៏មិនបានទេ, ឯទ្រង់សោតនឹងកែខៃដោះដៃចេញពីរឿងនេះក៏មិនរួចដែរ, ចូរទ្រង់រលឹកនឹកដល់ព្រះធម៌ពាក្យប្រដៅដ៏សក្ដិសិទ្ធិរបស់អ្នកចម្បាំង ហើយធ្វើដំណើរការតាមនោះទៅចុះ ធ្វើជាមនុស្សចិត្តទន់ហួសពេកក្នុងទីចម្បាំងយ៉ាងនេះ នឹងហៅថាពេញជាកូនប្រុសបានដែរឬទេ? ប៉ុន្តែណ្ហើយចុះ ខ្ញុំឈប់និយាយសង្កត់សង្កិនទ្រង់ត្រឹមនេះហើយ, ឯសេចក្ដីអធ្យោគអធ្យាស្រ័យយល់មុខយល់មាត់នេះឯង រមែងធ្វើឲ្យខូចការទាំងអស់”។
អរជុនសម្រឹងសោតស្ដាប់ក្រិស្ណៈ រៀបរាប់រំឭកសព្វៗទៅ ក៏កើតមានៈមានចិត្តគិតនឹងច្បាំងតទៅ។
គ្រានោះ ឮសូរសំឡេងស្ដេចសឹកម្នាក់ ស្រែកដោយសូរសព្ទធ្ងន់ក្រអួនថា “ច្បាំងៗ ! ” ក្នុងមួយរំពេចនោះ ក៏កើតកោលាហលដូចជាខ្យល់កំបុតត្បូង បោកបក់មកអំពីទិសទាំង៨ ត្រែចម្បាំងក៏បន្លឺសូរសព្ទគឹកកងរំពងដងព្រៃ, ស្គរជ័យបញ្ចេញសំឡេងញាប់ទន្ថើន ហាក់ដូចជាក្រើនទាហានឲ្យចូលប្រយុទ្ធគ្នា សំឡេងស័ង្ខប្រឆាំងនឹងសំឡេងស្គរធំ ឮសូរវ៉ូៗទុំៗរងំ។ ពួកកោរពលើកចូលវាយលុកដោយពលសេះ, ពលថ្មើរជើង, ពលរថ និងពលដំរីសឹក ឮសូរសព្ទគគ្រឹកចូលមក ស្ទើរកក្រើករបើកផែនពសុធា។ ពួកបាណ្ឌពទទួលទប់ទល់ ដោយរេហ៍ពលសកលយោធារៀបជាថែវ ជិតមីរដេរដាសមាំដូចផែនសិលា, ទាហានតែម្នាក់ក៏មិនបានថយចាកចោលទីកន្លែងរបស់ខ្លួន សូម្បីតែមួយជំហានឡើយ, រំយោលស្លាបសត្វដែលដោតប្រដាប់នៅមួក មិនខ្ទេចរេចខុសប្រក្រតី សូម្បីតែមួយសរសៃក៏គ្មាន។ ពួកបាណ្ឌពរុកចូលពព្រឹបបីដូចខ្យល់កំបុតត្បូង ធ្វើឲ្យថែវទាហានកុរុធន់ទ្រាំនៅមិនបាន ត្រូវថយចេញពីទីកន្លែងខ្លួន។ ទ័ពទាំងពីរពួកសង្ខុញសង្ឃករុករោមចោមតយុទ្ធគ្នាជាយូរ ឥតគិតស្ដាយជីវិត ផង់ធូលីហើរហុយទ្រលោមត្រឡប់អាប់ផ្សែងទូទាំងសមរភូមិ។
ក្សិណនោះ បណ្ដាលឲ្យឃើញអាភេទហេតុអាក្រក់កើតមានមកពីគ្រប់ទិសទី មានភ្លៀងលោហិតធ្លាក់ចុះមកអំពីអាកាសក្រហមច្រាលដូចទឹកល័ខ, ឆ្កែព្រៃស្រែកលូឮសូរទ្រហឹងទាំងកណ្ដាលថ្ងៃត្រង់, ខ្លែងនិងត្មាតហិចហើរឆ្វៀលឆ្វាត់លើនភាកាស, ផ្ទៃពសុធាដែលក្រាស់ក្រៃលែង ក៏កម្រើករំភើបញាប់ញ័រខុសប្រក្រតី, បន្ទាប់មកទៀត ឃើញមេឃមីរទូទឹមអស់អាកាសអន្ធការងងឹតសូន្យសុង ឃើញតែផ្លេកបន្ទោរផ្លេកៗភ្លាមៗ សូរផ្គរគ្រហឹមគ្រឹកគ្រាក់គំរាមលើនភាល័យ ហាក់នឹងធ្លាក់មកលើក្បាល អាភេទទាំងនេះមុខគួរឲ្យសម្បើមឲ្យស្ញប់ស្ញែងជាយ៉ាងពន្លឹក។ ប៉ុន្តែ ចិត្តអ្នកចម្បាំងគ្រប់ប្រាណមិនបានរួញរាស្លុតរន្ធត់នឹងហេតុភេទ ដ៏អាក្រក់ទាំងនោះឡើយ តែលេងសម្ដីឡកឡឺយឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក ឥតរួញរាថយក្រោយដល់បន្តិចសោះ ចេះតែរុករានទន្ទ្រានចូលប្រឡូកកាប់ចាក់ គ្មានស្រាកស្រាន្ត គិតតែខំប្រឹងយកជ័យជម្នះឲ្យបានរៀងខ្លួន ឬលះជីវិតជាបំណាច់ផែនដីប៉ុណ្ណោះ។ ក្រប៊ីនិងក្រប៊ីប៉ះគ្នាឮសូរឆោតៗឆាបៗ ខ្លះឮតែញាំងៗ ជួនកាលត្រូវខ្លាំងក៏ខ្ទាតខ្ទេចខ្ទីទៅតែសព្វខ្លួន។ កូនសររត់វ៉ឺៗ ប្រសាចលើអាកាស កលដូចជាគ្រាប់ភ្លៀងបង្អោរចុះមក ទាំងស្នលំពែងសោតក៏ពួយទៅមកច្រវាត់ច្រវែង។ លុះដល់អាកាសភ្លឺព្រាងស្វាងឡើងហើយ ការច្បាំងក៏ចេះតែបណ្ដើរក្បាច់ញឹកឡើងៗ ដោយភ្លើងទោសៈៗ ភីស្មៈអ្នកចម្បាំងជើងចាស់ ក៏ចេញមុខទន្ទេងមកសម្ដែងឫទ្ធិ។ ទុរយោធន៍បររេហ៍ពលចូលតទល់នឹងកងពលភីម។ ទុហសាសនៈលើកចូលប្រយុទ្ធគ្នានឹងនកុល។ យុធិស្ឋិរ លើកចូលវាយសល្យរាជានៃប្រទេសម័ទ្រៈ។ ធ្ឫស្ដឡុម័នចូលវាយជាមួយទោណ។ ព្រះបាទទ្រុបទចូលតស៊ូគ្នានឹងជ័យទ្រថរាជានៃប្រទេសសិន្ធូ។ តស៊ូប្រយុទ្ធគ្នាជាគូៗ ពេញទាំងទីសមរភូមិ ប៉ុន្តែ វេលានោះនៅពុំទាន់ឃើញផលថាខាងណាមានប្រៀបជាងខាងណាឡើយ។
កងទ័ពទាំងពីរខាងបានតយុទ្ធគ្នាដោយមានះ ដ៏ខ្លាំងក្លាពេញ ១ថ្ងៃទាល់ល្ងាច លុះធ្លាក់ដល់ពេលព្រលប់ទៀបយប់សន្ធិយា អភិមន្យុយល់ឃើញថា ពួកកោរពមានប្រៀបជាងក្នុងជើងចម្បាំង ក៏ស្ទុះរហេចចូលទៅវាយភីស្មៈ ប្រហារទង់ជ័យនាំពល ដែលដោតលើរថភីស្មៈ ដោយកាំបិតដ៏មុតថ្លាដាច់ធ្លាក់ស្រយាលទៅលើផែនធរណី។ តាំងពីកាលណាៗ មកវីរបុរសភីស្មៈអាយុរវាង ៨០-៩០ ឆ្នាំមកហើយ ពុំដែលឃើញមានអ្នកចម្បាំងកំលោះណា ធ្វើការក្លាហានក្នុងសង្គ្រាមដល់ម្ល៉េះសោះឡើយ។ ភីស្មៈលើកចូលលុកវាយទ័ពបាណ្ឌពជាគម្រប់ពីរដង ដោយមនោមានះដ៏រឹងរឹត កាប់សម្លាប់កងទាហានបាណ្ឌពធ្លាក់ឈាមច្រាលមានរបួសនិងស្លាប់ជាច្រើន។ អរជុនឃើញពួកបាណ្ឌពទន់ដៃជាងពួកគេ ក៏បររថសឹកខ្មាញ់ចូលទៅជួយទប់កម្លាំងពួកបាណ្ឌពបាន។ បន្ទាប់អំពីនោះ អរជុនបររថសឹកសម្រុកចូលជ្រែកចំកណ្ដាលកងទ័ពកុរុ ដែលក្រាស់មីរដេរដាស កាប់សម្លាប់ស្លាប់បងឥតបីគណនាត្រារាប់បាន។ វេលានេះ ព្រះអាទិត្យគោចរទន្ទាបបិទបាំងភ្នំព្រះសុមេរុ បាត់អស់រស្មី រាត្រីសម័យក៏ចូលមកដល់។ តែសញ្ញាឈប់ច្បាំងក៏បន្លឺសូរសព្ទតែតៗឡើង។ ការច្បាំងក្នុងថ្ងៃជាដំបូងនេះ ចប់ចុះត្រឹមប៉ុណ្ណេះ។ លទ្ធផលនៃការសង្គ្រាមមិនទាន់ដាច់ស្រេចទៅខាងណា។ ឯពួកពលសេនាទាហានសឹកទាំងពីរប្រទេស ក៏នាំគ្នាចូលសម្រាកកាយក្នុងបន្ទាយ។
ពេញមួយរាត្រីនោះ យុធិស្ឋិរទ្រង់ខ្វល់ព្រះហឫទ័យគ្មានបានសម្រាកសម្រាន្តព្រះកាយព្រះទ័យសោះ ព្រោះជោគជ័យនៃការសង្គ្រាមបានកើតប្រាកដ ដល់ព្រះនេត្ររបស់ទ្រង់ហើយថា ឃើញធ្វើការចេះតែទាស់ៗទើសទាក់ មិនសូវបានស្រួលសោះ យប់នោះទ្រង់រំពឹងសព្វៗទៅ ក៏កើតសង្វេគក្នុងហឫទ័យ ទើបស្ដេចទៅរកក្រឹស្ណៈ អភិប្រាយហេតុផលតាមដែលគិតឃើញក្នុងព្រះទ័យឲ្យក្រឹស្ណៈស្ដាប់។ ក្រឹស្ណៈក៏ដាស់តឿនទ្រង់កុំឲ្យញញើតឮភ្លឹកក្នុងរឿងសឹកសង្គ្រាមនេះឡើយ។
លុះចប់ការសន្ទនាហើយ អរុណក៏រឿងរះត្រចះចែងអំពីទិសបូព៌ា កាលបានវេលាឧសាយោគ តាលធ្វ័លគឺទង់ជ័យនាំទ័ពមានរូបភាពដើមត្នោតរបស់ភីស្មៈ ក៏តាំងលេចឡើងជាថ្មីយ៉ាងចិញ្ចែងលេងកន្ទុយរវិច លើស្នាមយុទ្ធ កងទ័ពទាំងពីរខាងក៏យាត្រាមកកាន់យុទ្ធមណ្ឌល ចាប់ផ្ដើមការតស៊ូច្បាំងគ្នាជាថ្មី។ ឱរសព្រះបាទទ្រុបទចូលតយុទ្ធនឹងទោណ។ ភីម សម្ដែងសេចក្ដីក្លាហានចូលដេញប្រហារហ្វូងដំរីសឹក ដែលពួកកោរពលែងមកបញ្ជាន់រេហ៍ពលរបស់គេ ឲ្យបែកខ្ចាត់ខ្ចាយទៅទាំងហ្វូង។ ទុរយោធន៍ទតឃើញពលរបស់ទ្រង់ កងខ្លះរត់ព្រាត់ប្រាសព្រាយទៅ ក៏ត្រាស់ពាក្យស៊កសៀតចាក់ដោតឲ្យភីស្មៈថា “ភីស្មៈ ទ្រង់សម្គាល់ព្រះអង្គទ្រង់ថាជាអ្នកនាំទ័ពកុរុនេះឬ? ទ្រង់សម្គាល់ថា ទោណជាកម្លាំងរបស់ទ្រង់ឬ? ម្ដេចក៏ទ្រង់បង្អែបង្អង់រារង់ ប្រហែលជាទ្រង់មានព្រះទ័យមេត្តាប្រណីពួកបាណ្ឌពឬអី? បើដូច្នោះ សុំឲ្យកណ៌ទទួលដំណែងជាមេទ័ពរបស់យើងវិញចុះ។ ភីស្មៈឮពាក្យកោសរូសដូច្នោះ ក៏បណ្ដាលទោសៈឡើងព្រះភក្ត្រក្រញូវ។ ព្រះទ័យទុរយោធន៍ កំពុងពេញពាលមានសេចក្ដីរូតរះរហ័សចង់បានជ័យជម្នះ ឲ្យដាច់ស្រេចទាន់ចិត្តតែក្នុង១ថ្ងៃ លុះបានឃើញការមិនសម្រេចដូចព្រះទ័យ ក៏ដាលវ៉ាលកោសរូសទម្លាក់ទោសឲ្យភីស្មៈតែមួយអង្គឯង ប៉ុន្តែ ភីស្មៈជាមនុស្សមានចិត្ត មានថ្វីដៃមកយូរណាស់ហើយ មិនមែនជាមកនៅទ្រាំឲ្យគេនិយាយស៊កសៀតលេងទទេៗ យ៉ាងនេះឡើយ ទើបឆ្លើយតបដោយព្រះសូរសៀងញ័រៗ ដ៏ពេញទៅដោយទោសៈថា “ភីស្មៈ ឬទោណឬកណ៌ក្ដី មិនអាចនឹងលុបលាងមន្ទិល នៃអយុត្តិធម៌ដែលធ្វើរំលោភលើច្បាប់ ដោយឥតខ្មាសបាបដូច្នេះទេ ទ្រង់អាចនឹងឈ្នះហេតុដែលត្រឹមត្រូវតាមធម៌ ដោយសេចក្ដីឈ្លាសវៃ លាយទៅដោយកលកោងរបស់ទ្រង់ឬ? ខ្ញុំនឹងតស៊ូសឹកសត្រូវរបស់ទ្រង់យ៉ាងអ្នកចម្បាំងប្រកបដោយសត្យ តាមសតិកម្លាំងនៃខ្លួន ដែលនឹងអាចធ្វើបាន កុំបាច់ទ្រង់មកនិយាយចាក់ដោតដូច្នេះឡើយ” ត្រាស់យ៉ាងនេះហើយក៏តម្រង់ស្លុងចូលទៅច្បាំង វាងស្ដាំវាត់ឆ្វេងត្រឡប់ត្រឡិនបែកខ្ចាត់ខ្ចាយព្រោងព្រាតទៅខាងមុខ រថសឹកបាក់ខ្ទេចខ្ទី ហ្វូងដំរីសឹកក៏ភ្លូកភ្លឹកបោលព្រាត់ព្រាយ សេះសឹកផាយខ្ចាត់ខ្ចាយពុំហ៊ានតទល់, រេហ៍ពលស្លាប់ត្រៀបត្រាប្រគងប្រគរលើគ្នា, អ្នកដែលរស់នៅក៏ជ្រួលច្របល់រត់ប្រពាក់ប្រពូនទៅប្រមូលផ្ដុំគ្នា ពីជ្រុងខាងនេះទៅជ្រុងខាងនោះ ពីជ្រុងខាងនោះមកជ្រុងខាងនេះ ទប់ទល់កម្លាំងភីស្មៈស្ទើរពុំបាន សូម្បីតែចិត្តអរជុនជាអ្នកធ្លាប់ក្លាហានក៏តោងរួញរាញញើតភីស្មៈមួយស្របក់ដែរ ប៉ុន្តែ កើតចិត្តមានះឡើងដោយសារពាក្យក្រើនរំលឹករបស់ក្រឹស្ណៈ ទើបអរជុនដេញពលសេះឲ្យចូលពាំងពាររាំងរាសឹក ដែលរុកចូលមកនោះ ហើយវាយកាត់ថែវទាហានសឹកដាច់ជាពីរភាគ ដេញតាមប្រហារបែកខ្ញែករត់ប្រាសទៅឆ្វេងទៅស្ដាំអស់ទៅ។
ធ្លាក់ដល់វេលារសៀល បានឃើញការប្រយុទ្ធគ្នារវាងក្សត្រិយ៍កំលោះអ្នកចម្បាំងឯកពីរអង្គ គឺអភិមន្យុបុត្រអរជុនម្ខាង និងលក្សណម័នបុត្រទុរយោធន៍ម្ខាង ប៉ុន្តែ ដល់ចុងដៃឃើញលក្សណម័នទន់ជាងក្នុងក្បួនពិជ័យសង្គ្រាម ស្ទើរតែនឹងបរាជ័យ តែបានព្រះរាជបិតាទៅជួយរួចមក ហើយពួកកុរុក៏ព្រួតគ្នាចោមរោមអភិមន្យុជិតជុំវិញ អភិមន្យុបានទទួលតស៊ូរាជសត្រូវគ្នាច្រើនតែម្នាក់ឯងមួយស្របក់ ខាងពួកទាហានបាណ្ឌពឃើញអភិមន្យុធ្លាក់ខ្លួនទៅនៅក្នុងចំណោមសឹក ក៏ស្រែកហៅអរជុនៗ រលះរលាំងទៅជួយបុត្រទាន់ការ គ្រាន់តែឃើញរថសឹកអរជុនបរតម្រង់ចូលទៅ ពួកទាហានកុរុក៏ស្រែកថា “អរជុន! អរជុន!” ហើយក៏នាំគ្នារត់ព្រាតទៅ ជួនជាដល់វេលាអស្ដង្គត មានអាណត្តិសញ្ញាសម្រាកច្បាំងតាមទំនៀម។
យុទ្ធវារៈថ្ងៃមួយទៀត លុះដល់ព្រឹកព្រាងស្វាងព្រះសុរិយា ពន្លឺអរុណឆ្លុះទៅចាប់នឹងផ្ទៃមេឃខាងទិសបូព៌ា ត្រូវគ្នានឹងផ្ទៃស្នាមយុទ្ធដែលច្រាលទៅដោយលោហិត ក៏រឹតតែធ្វើទីសមរភូមិនោះឲ្យក្រហមខ្លាំងណាស់ឡើង។ លុះបានវេលាហើយ អ្នកចម្បាំងទាំងពីរប្រទេសចាប់រៀបចំក្បួនទ័ព ហើយលើកព្យុហយាត្រាចូលកាន់ទីសមរភូមិ។ គ្រានេះ ខាងពួកបាណ្ឌពជាអ្នកវាយលុកចូលវិញ ចាត់ក្បួនទ័ពជារូបព្រះចន្ទ លើកពុះពារសម្រុកចូលទៅវាយទ័ពកុរុដោយចិត្តខ្មាំង កាប់ចាក់ស្លាប់រពាយ ឈាមហូរដក់ដូចទឹក សេះសឹកដួលដាច់ខ្យល់ងាប់រពីង ដោយខំបោលអស់ជើងនឹងត្រូវអាវុធឮតែសំឡេងថ្ងូរនឹងសូរស្រែកយំទ្រហឹង ដូចហ៊ីងត្រូវភ្លៀងដើមឆ្នាំ។ គ្រានោះមានអាភេទហេតុអាក្រក់ បណ្ដាលឲ្យឃើញប្រាកដម្ដងទៀត មើលទៅពួកពលទាហាន ឃើញសុទ្ធតែកំបុតក្បាលអស់មានតែកនិងខ្លួន, ពពកត្រឡប់ក្លាយទៅជារូបបិសាចមាយាសម្ដែងអាការជាទាហាន កំពុងច្បាំងតតាំងគ្នា គគ្រឹកលើអាកាសមុខគួរឲ្យស្ញែង, មួយស្របក់ឃើញរថសឹកខ្ទេចខ្ទី ទង់ជ័យរបស់ចមពលក៏ធ្លាក់សំយាកមកដល់ដី, រេហ៍ពលស្លាប់ត្រៀបត្រា ជាហេតុអស្ចារ្យឃើញច្បាស់ទែងនឹងចក្ខុ។
ទុរយោធន៍កាលបានឃើញហេតុដូច្នោះ បណ្ដាលឲ្យមានព្រះហឫទ័យរន្ធត់ស្ញប់ស្ញែង មិនទុកចិត្តក្នុងការសង្គ្រាមថានឹងមានជ័យជម្នះ ទើបទ្រង់ត្រាស់ប្រាស្រ័យនឹងភីស្មៈម្ដងទៀត “ទ្រង់ត្រូវទុកដាក់ដំណែងរបស់ទ្រង់ ឲ្យទៅកណ៌កំលោះធ្វើការជំនួសទ្រង់វិញ ខ្ញុំសង្ស័យនឹងព្រះទ័យទ្រង់ ឬព្រះហស្តព្រះបាទរបស់ទ្រង់ វាដូចម្ដេចទៅហើយ?”។
ភីស្មៈ ឆ្លើយដោយព្រះសូរសៀងក្រេវក្រោធទៀតថា “ទុរយោធន៍អើយ! សេនានុភាពរបស់ទ្រង់ អាចតស៊ូនឹងធម្មានុភាពរបស់បាណ្ឌពបានដែរឬ? ការមានជ័យក្នុងសង្គ្រាម មិនមែននៅត្រង់មានរេហ៍ពលច្រើន, មានទាហានកំលោះកម្លាំងកាយមាំមួនឬក៏ប្រាជ្ញាឈ្លាសវៃលាយឡំ ទៅដោយឧបាយដ៏វៀចកោងនោះទេ, របស់ទាំងនេះនឹងយកមកតស៊ូអានុភាពនៃធម្មៈ មិនបានទាំងអស់ មនុស្សដូចយ៉ាងកណ៌តឲ្យរាប់ម៉ឺន ក៏មិនអាចនឹងយកជ័យជម្នះនៃធម្មៈ បានដែរ” ត្រាស់តែប៉ុណ្ណេះហើយ ភីស្មៈក៏បររថសឹកចូលលុកវាយសត្រូវម្ដងទៀត បានចូលបង្រុះលុកលុយទៅក្នុងកងទ័ពធំនៃបាណ្ឌព ដែលមកតយុទ្ធវាយត្រឡប់ត្រឡិនព្រាត់ព្រាយ រត់ជ្រកដោយកៀនកោះលែងជុំគ្នាជាកងជាក្បួនអស់ ពលដែលស្លាប់ក៏ច្រើនណាស់ឥតបីបើនឹងគណនាបាន។ ពួកបាណ្ឌពទប់ទល់នឹងថ្វីដៃភីស្មៈមិនបានក៏ដោះដៃថយក្រោយគ្រាកចេញទៅសិន។ លទ្ធផលនៃការសង្គ្រាមនៅមិនទាន់ដាច់ស្រេច ជួនជាដល់ពេលរត្តិសម័យ កងទ័ពទាំងពីរខាងបានផ្លុំត្រែសញ្ញា នាំគ្នាទៅសម្រាកកម្លាំងក្នុងបន្ទាយរៀងខ្លួន។
ព្រឹកឡើង ថ្ងៃទី៤នៃការសង្គ្រាមមកដល់ទៀត ទ័ពទាំងពីរពួកបានរៀបចំកងទ័ពជាក្បួន ចេញទៅកាន់ទីយុទ្ធភូមិដូចថ្ងៃមុនៗដែលបានតតាំងច្បាំងគ្នា៣ថ្ងៃរួចមកហើយ មិនទាន់ឃើញខាងណាមានប្រៀបជាងខាងណានៅឡើយ គ្រាន់តែវាយទៅវាយមក ពូនចុះពូនឡើង បានផលត្រឹមតែធ្វើឲ្យរេហ៍ពលសកលយោធាស្លាប់ ប្រពាក់ប្រពូនគរលើគ្នាដូចជាគេហាលក្បាលដាច់ចេញពីស្មារមៀលដូចដុំដីដុំថ្មប៉ុណ្ណោះ។
ថ្ងៃទី៤នេះ តដៃគ្នារវាងវីរបុរសភីស្មៈ និងអរជុន អ្នកចម្បាំងឯកទាំងគូនេះ បានចូលប្រយុទ្ធគ្នាហើយប្រយុទ្ធទៀត អ្នកម្ខាងថយទៅ អ្នកម្ខាងសង្ខុញចូលជិតមក គ្រាន់តែក្រឺតទៅក្រឺតមកយ៉ាងនេះ អស់ពេលជាយូរ មើលទៅអ្នកចម្បាំងទាំងពីរនេះ ហាក់ដូចជាម្ចាស់ប្រទានចំណែកកម្លាំងឲ្យស្មើៗគ្នា មានកម្លាំងប៉ុនគ្នាល្មមប្រឡងគ្នា។ បន្តិចភីស្មៈថយមួយជំហានទៅ បន្តិចអរជុនថយមួយជំហានទៅ ក្រោយមកម្ដងឃើញដូចជាភីស្មៈឈ្នះ រួចពីនោះឃើញដូចជាអរជុនឈ្នះវិញម្ដង ផ្លាស់គ្នាមានប្រៀបម្ដងម្នាក់រៀងរហូតទៅ។ ក្នុងថ្ងៃទី៤នេះ បានឃើញមុខមាត់នៃការចម្បាំងតាំងពីព្រឹកដល់ថ្ងៃត្រង់ ដូចបានរៀបរាប់មកនេះ។
លុះដល់ពេលរសៀលថ្ងៃដដែលនេះ ភីមសម្ដែងមហិទ្ធិឫទ្ធិដ៏មហិមា ដូចខ្យល់ព្យុះបក់បោកកួចមកត្រូវ បោលសម្រុកចូលទៅក្នុងកណ្ដាលកងទ័ពកុរុម្ដងហើយម្ដងទៀត ដើម្បីនឹងកាច់បំបាក់កម្លាំងកុរុ ប៉ុន្តែមិនបានសម្រេចដូចបំណង គ្រាន់តែបានផ្ញើរបួសទុកឲ្យទុរយោធន៍ និងសល្យរាជទាំងពីរអង្គបន្តិចម្នាក់។ អនុជរបស់ទុរយោធន៍១៤អង្គ រួមកម្លាំងគ្នាតម្រង់ចូលជួយព្រះជេដ្ឋា ដើម្បីកាច់កម្លាំងភីមតែម្នាក់ឯង ប៉ុន្តែគ្រាន់តែមករោមៗហើយក៏ថយចេញអស់ទៅ។ ភីមប្រហារសម្លាប់អស់៨អង្គ ក្រៅអំពីនោះគេចខ្លួនបាត់អស់ទៅ។
ក្នុងភាគម្ខាងនៃស្នាមយុទ្ធ អ្នកចម្បាំង៣រូប គឺក្រិបាចារ្យ, ទោណ និងសាលី ព្រួតគ្នាចូលវាយអរជុនតែម្នាក់ឯង ប៉ុនប៉ងនឹងគ្រញេចអរជុនឲ្យខ្ទេចនឹងដៃ តែអរជុនគេចរួចអំពីអន្ទាក់នៃអ្នកទាំងបី។ ផែនការសង្គ្រាមក្នុងថ្ងៃនេះ គឺរួមកម្លាំងគ្នាជាពួកជាកង ហើយចូលធ្វើការដណ្ដើមជ័យជម្នះ ប៉ុន្តែត្រូវវាយទម្លាយកងនោះៗ បែកខ្ចាយទៅទាំងពីរពួកដូចគ្នា។ ក្នុងថ្ងៃទី៤នេះ ពួកបាណ្ឌព សូម្បីត្រូវគេវាយច្រងាប់ច្រងិលដល់ម៉្លោះក្ដី ក៏គង់តែការពាររក្សាខ្លួនបានដែរ មិនដល់នូវការបរាជ័យឡើយ។ ជួនដល់ពេលត្រូវបិទឆាកហើយ រាត្រីសម័យក៏ចោលស្រមោលមកដល់ ត្រូវឈប់ច្បាំងតាមទំនៀម។
យុទ្ធវារៈទី៥ នៃការសង្គ្រាមបានភ្លឺច្បាស់ហើយទាហានក្រុមភ្លេង ក៏ផ្លុំត្រែស័ង្ខជាអាណត្តិសញ្ញារៀបចំក្បួនទ័ពនឹងលើកព្យុហៈទៅកាន់ទីយុទ្ធភូមិ។ កងទ័ពទាំងពីរពួកបានលើកចេញចាកបន្ទាយរៀងខ្លួន ដោយក្បួនយ៉ាងសង្ហាទៅកាន់ស្នាមយុទ្ធ បីដូចជាយាត្រាទៅលេងក្នុងការសប្បាយណាមួយ។
របៀបច្បាំងដោយ “រួមកម្លាំង” ដែលពួកកោរពចាប់ផ្ដើមធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃមុន។ នៅថ្ងៃទី៥នេះពួកបាណ្ឌពគិតយកបែបនោះមកប្រើ ភីមនិងអរជុនរួមកម្លាំងគ្នាជាមួយកងពល ចូលវាយសឹក។ ទុរយោធន៍ដឹងការទាន់ ក៏ដោះដៃចេញអំពីមុខបងប្អូនពីរនាក់នោះ បណ្ដោយឲ្យទោណាចារ្យមករងតដៃជាមួយបងប្អូនពីរនាក់។ ទោណ ជាគ្រូរបស់ភីមនិងអរជុន សិស្សទាំងពីរនាក់នេះនឹងរំលាងគ្រូ ដោយក្រប៊ីនោះមិនបានទេ សូម្បីចូលក្នុងសង្គ្រាមប្រើច្បាប់អាជ្ញាសឹក ហើយក៏ដោយ ក៏នៅតែធ្វើគ្រូមិនបានដែរ។ នេះជាឧបាយកលយ៉ាងឯករបស់ពួកកោរព ដែលគេចាត់លោកគ្រូឲ្យមកតស៊ូនឹងកូនសិស្សឯង។
ចំណែកឯអ្នកចម្បាំងកំលោះ១គូ ដែលតស៊ូគ្នាពីថ្ងៃម្សិលមិញនោះ នៅថ្ងៃនេះគេក៏បានមកជួបប្រទះគ្នាម្ដងទៀតគឺអភិមន្យុ និងលក្សណ៍ម័ន បានប្រយុទ្ធគ្នាតតួជាច្រើនម៉ោង គេមិនអាចនឹងទាយបានថា អ្នកណាឈ្នះ អ្នកណាចាញ់ឡើយ ប៉ុន្តែក្នុងទីបំផុត ទុរយោធន៍ឈានចូលមកជួយលក្សណ៍ម័ន មិនយូរប៉ុន្មានទុរយោធន៍ត្រូវនឹងអាវុធរបស់អភិមន្យុ មានស្លាកស្នាមរបួសជាយ៉ាងដំណំ ទាល់តែគេលើកដាក់ក្នុងអង្រឹង សែងចេញពីទីចម្បាំងទៅ។ ឯអភិមន្យុកាលបើមានជ័យដូច្នេះហើយក៏ចូលទៅគាល់យុធិស្ឋិរ។
រួចពីនោះបន្តិចមក អភិមន្យុក៏កម្រើកឫទ្ធិក្អេងក្អាងដោយសារខ្លួនមានជ័យជម្នះ បោលសម្រុកទៅរកភីស្មៈទៀត ដោយបំណងនឹងកាច់សឹកកុរុឲ្យបរាជ័យអស់រលីងធេងទៅ។ ភីស្មៈបានឃើញអភិមន្យុចូលមកដល់ក៏ញញឹមពព្រាយ ហើយនិយាយថា “កូនក្មេងអើយ ! យើងស្ដាយណាស់ដែលទារកតូចត្រូវព្រាត់ប្រាសអំពីទ្រូងម្ដាយជាយ៉ាងឆាប់ ប៉ុន្តែ ណ្ហើយចុះយើងអភ័យទុកជីវិតឲ្យវាម្ដងចុះ” និយាយបានតែប៉ុណ្ណេះ ក៏ជួនដល់វេលាឈប់ច្បាំង ត្រែស័ង្ខឮជាសញ្ញាឲ្យថយទ័ព ទីសមរភូមិស្ងាត់ច្រៀប លែងឮសូរសន្ធឹកពាយុនៃការចម្បាំង។
លុះដល់អរុណរះឡើងជាថ្មីទៀត ចូលក្នុងថ្ងៃទី៦កងទ័ពទាំងពីរខាង បានលើកចេញទៅប្រទល់ប្រទះគ្នា នៅកន្លែងដដែល ចូលតយុទ្ធគ្នាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ឥតគិតស្ដាយជីវិតសោះ។ អ្នកចម្បាំងដៃយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ថ្ងៃទី៦នេះ មានភីមម្ខាង និងអស្វត្ថាម័ន, សុសរម័នម្ខាងទៀត ចេញប្រយុទ្ធគ្នាកណ្ដាលរណរង្គ។ ការសង្គ្រាមបានប្រព្រឹត្តទៅជាខ្លាំងសត្រូវនឹងគ្នា ខំប្រឹងដណ្ដើមយកជម្នះតែសព្វខ្លួន។ ប៉ុន្តែការជោគជ័យនៅជាពាក់កណ្ដាលនៅឡើយ។
បន្ទាប់អំពីនោះមក មានរឿងចម្លែកម្យ៉ាងគឺដោយហេតុតែជឿកម្លាំងរបស់ខ្លួនខ្លាំងពេក ភីមបានរុករានទន្ទ្រានចូលទៅក្នុងកងទាហានជួរមុខដ៏ក្រាស់របស់កងទ័ពកុរុ ពួកកោរពចោមរោមព័ទ្ធជិតជុំវិញខ្លួនភីម ព្រួតគ្នាវាយស្ទើរតែនឹងបរាជ័យចាញ់ដៃគេទៅហើយ ប៉ុន្តែឯកម្លាំងកាយនិងចិត្តរបស់ភីម មិនបានថមថយតក់ស្លុតរន្ធត់ដល់បន្តិចសោះឡើយ។ ភីមថ្លែងសររះជុំវិញខ្លួន ត្រូវទាហានបច្ចាមិត្តស្លាប់ខ្លះ គ្រាន់តែរបួសរត់រួចទៅខ្លះ ចេះតែខំតដៃជាប់រហូតឥតឈប់លែងគិតស្ដាយជីវិតដ្បិតធ្លាក់ខ្លួននៅក្នុងទីចង្អៀត។ ឯកម្លាំងរបស់ភីមស្មើនឹងកម្លាំងមនុស្ស១0នាក់ គ្រានេះការប្រយុទ្ធគ្នាចេះតែទ្វេខ្លាំងឡើងជាច្រើនភាគមុខគួរឲ្យសម្បើមអស្ចារ្យណាស់។ សេចក្ដីបំណងរបស់ភីម ប៉ុនប៉ងនឹងសម្លាប់ឬចាប់ទុរយោធន៍ឲ្យបានទាំងរស់ តាមពាក្យប្ដេជ្ញាពីកាលមុន ប៉ុន្តែគ្រាន់តែបានដូចប្រាថ្នាបន្តិចបន្តួច ត្រង់ផ្ញើស្នាមរបួសទុកនៅរាងកាយទុរយោធន៍ព្រោះហេតុនេះ ព្រះបាទកុរុជាអ្នកអហំការ ទើបមិនអាចនឹងចូលធ្វើការប្រយុទ្ធ ដណ្ដើមយកជ័យជម្នះក្នុងពេលនេះបាន។
ក្សិណនោះ ភីមបាត់មុខអំពីថែវទាហានពួកបាណ្ឌពទៅ។ យុធិស្ឋិរ កាលរកមើលប្អូនមិនឃើញនៅក្នុងស្នាមយុទ្ធភាគខាងខ្លួន ក៏ឲ្យនឹករសាប់រសល់ឆ្ងល់ក្នុងព្រះទ័យ ទើបត្រាស់បញ្ជាឲ្យធ្ឫស្តទ្យុម័នទៅតាមរក។ ធ្ឫស្តទ្យុម័នទៅតាមមិនទាន់ជាឆ្ងាយប៉ុន្មាន ក៏ឃើញរថសឹករបស់ភីមចតឈប់ស្ងៀមនៅកណ្ដាលស្នាមយុទ្ធខាងភាគម្ខាង គ្មានមនុស្សម្នាក់នៅលើរថនោះ សោះ។ ធ្ឫស្តទ្យុម័ននឹកបារម្ភព្រួចលុះបានចូលទៅដល់រថហើយ នាយសារថីទូលថា “ភីមមានជីវិតរស់នៅឡើយទេ ឥឡូវនេះ កំពុងតយុទ្ធកណ្ដាលពពួកទាហានកុរុ”។ នាយសារថីទូលតទៅទៀតថា “មានទាហានសេះមួយពួកមកចោមរោមព័ទ្ធរថភីម បានជាភីមលោតចុះអំពីរថទៅ ដើម្បីនឹងប្រើដៃជើងឲ្យបានស្រួលដូចចិត្ត បានក្របែលទាហានម្នាក់ទម្លាក់អំពីខ្នងសេះ ហើយភីមលោតឡើងជិះសេះនោះបរបំផាយចូលទៅវាយខាងចុងទ័ពកុរុ”។ ក្រៅពីពាក្យនាយសារថីទូលនេះ ធ្ឫស្តទ្យុម័នបានឃើញច្បាស់នឹងភ្នែកខ្លួនឯង គឺឃ្លាតទៅឆ្ងាយអំពីទីដែលទ្រង់ឈរនោះ ទ្រង់ទតទៅឃើញដៃភីមកំពុងតែវាត់ឆ្វេងគ្រវាសស្ដាំ និងខាងមុខខាងក្រោយច្របល់គ្នា ឥតមានសម្រាកសោះ។ ប៉ុន្តែ ភីមប្រហែលជាមិនដឹងថា ខ្លួនធ្លាក់ទៅជាប់នៅក្នុងទីប្រជុំភយន្តរាយដ៏ពន្លឹកដល់ម៉្លោះទេ។ ដើម្បីនឹងជួយជំរុញចិត្តរបស់ភីមឲ្យច្រឡោតស្ទុះឡើងនោះ ធ្ឫស្តទ្យុម័នក៏ស្រែកបន្ទរអំពីចម្ងាយទៅថា “ចូរខំប្រឹងច្បាំងតទៅទៀតចុះអ្នកចិត្តក្លាអើយ! យើងមកនៅជិតៗ នេះស្រាប់ហើយ”។ សម្រែករបស់ធ្ឫស្តទ្យុម័ននេះ មិនដឹងជាភីមបានឮដែរ ឬមិនបានឮទេ។ លំដាប់នោះមានទ័ពមួយកងលើកតាមធ្ឫស្តទ្យុម័នទៅដល់ ហើយបានចូលទៅជួយឲ្យភីមមានប្រៀបឡើងមួយរំពេច វាយកងសឹកដែលកំពុងចោមរោមភីមនោះ ឲ្យបែកបាក់ខ្ចាត់ខ្ចាយអស់ទៅ។
ប្រភពកសារ៖ វិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ–រឿងមហាភារតយុទ្ធ
ទុក
‹‹កំណត់ត្រាសិលា›› បង្កើតឡើងក្នុង គោល បំណង ដើម្បើប្រមូល ព័ត៌មាន និង កំណត់ត្រា ផ្សេងៗ ដូចជា ចំណេះដឹងទូទៅ សេដ្ឋកិច្ច កសិកម្ម ប្រវត្តិសាស្រ្ត សុខភាព ។ល។ ពី ប្រភពផ្សេងៗ ដូចជា កាសែត ទស្សនាវដ្តី វិទ្យុ ទូរទស្សន៍ គេហទំព័រ ជាដើម សម្រាប់ មិត្តអ្នកអាន ទាំងអស់ ទុកជាដំណឹង បទពិសោធន៍ ចំណេះដឹងថ្មី ។ ‹‹កំណត់ត្រាសិលា›› គឺជាប្រភេទ បណ្តាល័យ អេឡិកត្រូនិកតូច មួយ ដែល ចារឹក ប្រមូលផ្តុំ រក្សាទុក និង ចែករំលែក ឯកសារ ដែលបាន ចេញផ្សាយ ជាសាធារណៈ ដល់ មិត្តអ្នកអានទូទៅ ទុកជា ចំណេះដឹង ឯកសារយោងសម្រាប់ ការសិក្សា ការងារ និង បុព្វហេតុត្រឹមត្រូវ ។ រាល់ឯកសារ ដកស្រង់ ឬ ចម្លង ពីប្រភពដទៃ នៅលើគេហទំពរ កំណត់ត្រាសិកា គឺ ត្រូវបាន បញ្ជាក់ យ៉ាងច្បាស់ អំពី ប្រភពដើម នៃ ឯកសារ ។
ពិនិត្យឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត
កំណត់ត្រាសិលា 
You must be logged in to post a comment.